Foto: Michel Spekkers

WILLEMSTAD – De Tweede kamer behandelt vandaag de begroting Koninkrijksrelaties. Hierbij komt de druk die op de eilanden van het koninkrijk rust door de humanitaire crisis in Venezuela ook ter sprake.

Afgelopen jaar heeft Curaçao ruim 1.200 Venezolanen gedeporteerd, duizenden verblijven illegaal op het eiland. Ook Aruba gaat gebukt onder de druk van de stroom vluchtelingen. De Curaçaose minister-president Eugene Rhuggenaath zegt geen geld te hebben om nog meer Venezolanen op te vangen.

Deal van Blok om de grensblokkade op te heffen.

Gespannen betrekkingen
De diplomatieke betrekkingen tussen het Koninkrijk en Venezuela zijn gespannen. Eerder dit jaar ontstonden er spanningen nadat Nederland bezwaar had aangetekend tegen de aanstelling van een nieuwe consul op Aruba. In dezelfde periode besloot Venezuela de lands- en lucht grenzen te sluiten.

Hierdoor ontstond een acute stop van toevoer van vers fruit en een stop van deportatie van illegale vluchtelingen. In april wist minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) in Venezuela in het geheim een deal te sluiten welke resulteerde in het opheffen van de grensblokkade.

De omstreden deal van minister Blok
Tijdens de persconferentie gaf de omstreden Venezolaanse minister Aissami aan dat onder andere overeengekomen was dat Carlos Mata Figueroa alsnog de nieuwe Venezolaanse consul op Aruba zou worden Het terugsturen van economische migranten is volgens Blok ‘de kern’ van het opheffen van de grensblokkade. Direct na de deal is Curaçao verder gegaan met het deporteren van illegale Venezolaanse vluchtelingen. De vers fruit toevoer is enkele weken later weer aangevangen.

Standrechtelijke executies
Terwijl de vluchtelingenstroom uit Venezuela snel toeneemt, neemt de internationale druk toe. Amnesty International onthulde onlangs in een rapport dat het regime van de Venezolaanse president Nicolás Madurozich schuldig zou hebben gemaakt aan 8.000 standrechtelijke executies.

Zeven landen zijn naar het Internationaal Strafhof gestapt met het verzoek het regime van Maduro te onderzoeken. “Wij zullen niet medeplichtig zijn”, aldus de Paraguayaanse minister Pedotti.

Grote kritiek
Het Koninkrijk is afgelopen maanden door verschillende rapporten van onder andere Amnesty en Human Right Watch bekritiseerd over de omgang en behandeling van vluchtelingen en het asielbeleid door het Koninkrijk. Curaçao heeft aangegeven hulp vanuit Den Haag nodig te hebben bij de vluchtelingenproblematiek.Den Haag daarentegen wijst op de eigen verantwoordelijkheid van de eilanden. “Nederland kan de verantwoordelijkheid voor Venezolaanse vluchtelingen niet van zich af blijven schuiven”, stelt Irene Broekhuijse, universitair docent aan de VU eerder vorige maand aan Trouw.

Lange geschiedenis
Onenigheid tussen de eilanden en Venezuela is niets nieuws en ontstond al in de begin van de negentiende eeuw. Snel na de onafhankelijkheid van Venezuela ontstonden de eerste handelsverdragen. Smokkelroutes waren toen al een bestaand feit, en zijn nooit opgehouden te bestaan.

Sinds de komst van de Isla raffinaderij versterken de banden met Venezuela. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog koos Venezuela de kant van de geallieerden. Als Shell begin jaren 80 de raffinaderij op Curaçao afstoot, staat Venezuela vooraan in de rij om de Isla raffinaderij te huren.

De spanningen namen toe toen Hugo Chávez aan de macht was; diverse malen dreigde hij de eilanden bij Venezuela te willen trekken, in 2005 maakte het Koninkrijk zich zelfs kortstondig zorgen over een Venezolaanse invasie. Begin 21ste eeuw koos Nederland ervoor zijn positie te versterken door militaire banden aan te gaan met Amerika

Ook in 2014 ontstond er spanning toen Nederland de door Venezuela aangestelde consul Carvajal arresteerde. Na dreiging van Venezuela besloot Nederland om Carvajal persona non grata te verklaren en te deporteren.

Afspraken Blok
Afgelopen week gaf Tweede Kamerlid Ronald van Raak (SP) aan, tijdens een uitzending van ‘Echte Jan!’, vragen te hebben over de deal van minister Blok en de gevolgen voor Venezolanen, die na deportatie in de problemen zouden komen met het regime en zelfs zouden verdwijnen ‘ik weet hoe verdorven het regime in Venezuela is. Ik wil meer weten over de afspraken die Blok met Venezuela heeft gemaakt, want als dat zo is dan is er een groot probleem’.

Vorige maand gaf Harbers van het ministerie van Veiligheid en justitie nog aan dat ‘vluchtelingen op Curaçao een zaak is en blijft van Curaçao’. Vandaag spreekt de Tweede kamer erover.