Foto: Caribisch Netwerk

AMSTERDAM – “De regering van Curaçao ontzegt gevluchte Venezolanen het internationale recht op bescherming. In de praktijk blijkt het onmogelijk om asiel aan te vragen.” Dat blijkt uit een rapport van Amnesty International. De Curaçaose regering is het daar niet mee eens.

Steeds meer Venezolanen ontvluchten de heftiger wordende crisis waarin hun land verkeert. Naar schatting verblijven er op dit moment tussen de 5.000 en 15.000 Venezolanen zonder verblijfsstatus op Curaçao. In april trok een groep bezorgde eilandbewoners al aan de bel bij minister Stef Blok over de situatie van deze mensen.

‘Venezolanen hebben geen andere keuze dan in illegaliteit op het eiland te leven’ – Amnesty International

Hoewel de regering in Curaçao stelt een asielprocedure te hebben, blijkt het volgens Amnesty International in de praktijk zo goed als onmogelijk om asiel aan te vragen. “Dat is in strijd met het internationale recht op bescherming. Venezolanen hebben geen andere keuze dan in illegaliteit op het eiland te leven.”

Hoe zit het onderzoek van Amnesty in elkaar?

In mei 2018 bezocht Amnesty International op Curaçao het Rio Canario politiebureau en de vreemdelingenbarakken in de Sentro di Detenshon i Korekshon Korsou (SDKK-gevangenis).

Daarnaast hield Amnesty 21 interviews met 40 vertegenwoordigers van de Curaçaose overheid, lokale en internationale organisaties en advocaten en sprak de organisatie met asielzoekers, irreguliere migranten en teruggestuurde Venezolanen.

De regering van Curaçao zegt ‘zich niet te kunnen vinden in de conclusies van de onderzoekers’. De Curaçaose minister van justitie, Quincy Girigorie, zet bovendien vraagtekens bij de onderzoeksmethoden van Amnesty International en de betrouwbaarheid van de verhalen in het rapport over de ‘onmenselijke omstandigheden in de detentiecentra voor vluchtelingen’.

‘Sommige vrouwelijke gedetineerden vertelden dat ze psychisch zijn mishandeld’ – Amnesty International

In het rapport, dat vandaag is verschenen, meldt Amnesty International, naast het ontbreken van een asielprocedure, ook verschillende gevallen van mishandeling tijdens arrestaties en detentie van gevluchte Venezolanen. “Manuel H. klaagde dat gevangenisbewakers de gedetineerde migranten ‘als dieren’ behandelden”, staat in het rapport. Ook melden onderzoekers dat ‘sommige van de vrouwelijke gedetineerden vertelden dat ze psychisch zijn mishandeld in de vorm van dreigementen en verbaal geweld om hen ertoe te bewegen zo snel mogelijk een vliegticket te kopen’.

‘Verhalen zijn niet op waarheid gecontroleerd en dat geeft een vertekend beeld’ – Minister Girigorie

“Bij ons is het beeld ontstaan dat Amnesty voor wat betreft hun verhaal en het vormen van een beeld over de situatie op Curaçao enkel door de bril van een kleine groep Venezolanen heeft gekeken”, schrijft minister Girigorie in reactie op het rapport. “Verhalen zijn niet op waarheid gecontroleerd en dat geeft een vertekend beeld van de realiteit.”

Toch is de minister het net als de Curaçaose regering wel eens met Amnesty International ‘dat op aspecten als de detentievoorzieningen en de communicatie over de beschermingsprocedures er ruimte is voor verbetering’. En die zijn volgens de minister ‘al opgepakt door de overheid’. Maar ook daar zet Amnesty International in haar rapport kanttekeningen bij, zoals bijvoorbeeld bij het plan voor een detentiecentrum speciaal voor vrouwen met kinderen.

‘Het plan voor een detentiefaciliteit speciaal voor vrouwen en kinderen is een zorgwekkende ontwikkeling’ – Amnesty International

“Curaçaose regeringsfunctionarissen hebben de Nederlandse regering om financiële middelen gevraagd om in de wijk Otrabanda een detentiefaciliteit speciaal voor vrouwen en kinderen op te zetten”, vertelt Amnesty International naar aanleiding van een gesprek met Donate (Donna) Philbert-Nieveld op het Ministerie van SOAW. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling volgens Amnesty International. “Omdat nieuwe detentiefaciliteiten meer mogelijkheden voor mensenrechtenschendingen kunnen creëren. Het detineren van kinderen vanwege hun ouders of vanwege de migratiestatus van één ouder is een schending van de rechten van het kind.”

‘Curaçao en het Koninkrijk moeten er samen voor zorgen dat deze mensenrechtenschendingen onmiddellijk stoppen’ – Eduard Nazarski, directeur Amnesty International Nederland

Curaçao maakt deel uit van het Nederlands Koninkrijk. Hoewel het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden een grote mate van autonomie toekent aan de verschillende landen van het Koninkrijk, is de naleving van mensenrechten een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Als een van de landen tekortschiet, dan hoort het Koninkrijk hierop te reageren. Eduard Nazarski, directeur Amnesty International Nederland: ‘Curaçao en het Koninkrijk der Nederlanden moeten er samen voor zorgen dat deze mensenrechtenschendingen onmiddellijk stoppen.’

Volgens minister Girigorie heeft Curaçao ‘meermalen bij het Nederlandse kabinet aangegeven waar er concrete hulp en steun nodig is’. “Deze verzoeken liggen sinds januari bij de Nederlandse overheid en er zijn constant gesprekken hierover gaande.”

Cijfers

Al 2,3 miljoen Venezolanen hebben sinds 2014 hun land ontvlucht. De VN-vluchtelingenorganisatie (UNHCR) riep de internationale gemeenschap op om gevluchte Venezolanen de noodzakelijke bescherming te bieden.

Curaçao voert een actief uitzetbeleid. In 2017 zetten de Curaçaose autoriteiten 1532 vreemdelingen uit, van wie 1203 (78,5 procent) Venezolanen. In de eerste vier maanden van 2018 werden er 386 uitgezet, 81,3 procent van alle uitgezette vreemdelingen.