Hoewel Nederland verantwoordelijk is voor het waarborgen van bestaanszekerheid in Caribisch Nederland, laat structurele hulp op zich wachten. Op Bonaire groeien de zorgen over de hoge kosten van levensonderhoud, vooral als het gaat om huisvesting. De bestaande huursubsidieregelingen zijn ontoereikend, slecht gecommuniceerd en moeilijk toegankelijk. “Vooral de particuliere regeling rammelt behoorlijk aan alle kanten”, stelt Harry Somers van consumentenorganisatie Unkobon. “Wanneer neemt Nederland echt verantwoordelijkheid op dit punt?”
Wachtlijsten en slechte communicatie
Er zijn twee vormen van huursubsidie op Bonaire. De eerste is voor mensen met een laag inkomen die een sociale woning huren via Fundashon Cas Bonairiano (FCB) en huurkorting kunnen krijgen. Maar het aanbod woningen is beperkt, benadrukt Somers: “Er staan iets van 1000 tot 1200 mensen op de wachtlijst.”
De tweede regeling, de ‘Bijdrage Particuliere Verhuur’ (BPV), is bedoeld voor huurders met een laag inkomen in de particuliere sector. Maar of inwoners ook daadwerkelijk aanvragen doen, is de vraag. “Op de website van de overheid staat dat de pilot in 2022 al is afgelopen,” zegt Somers verbaasd. “Dan denkt iedereen dat het niet meer kan. Dat is natuurlijk geen goede voorlichting.
Regeling rammelt
Volgens Somers werkt de regeling niet goed. “Er is veel ellende rondom die verhuurbijdrage”, vertelt hij. “Zo moeten de huurder en verhuurder samen de aanvraag doen, maar niet alle verhuurders willen daaraan meewerken. Bijvoorbeeld omdat ze bang zijn dat de Belastingdienst ontdekt dat ze extra inkomsten hebben.”
Bovendien is het volgens Somers ook onduidelijk om welke huurprijs het nou precies gaat. “Is het nou all-in? Is het kale huur? Dat is allemaal niet zo heel helder.”
Hoge huren, trage hulp
Alleenstaande moeder Isabel (23) van Bonaire ontvangt huursubsidie, al was het krijgen ervan niet gemakkelijk. “Het duurde 5 maanden om het te krijgen”, verzucht ze. “Maar het helpt wel. Zo hoef ik mij geen zorgen te maken over overleven en kan ik een dak boven mijn hoofd hebben.”
Isabel vindt de woonlasten op het eiland zorgelijk. “De prijzen zijn veel te hoog voor wat we op dit eiland betaald krijgen. Je inkomen gaat gewoon bijna op aan wonen. Dat is bizar. Je betaalt hier 850 voor little shoebox type houses”, vertelt ze.
Eerlijkheid
De Nederlandse Marissa (26) huurt een studio in iemands tuin. Ze had zelf niet eerder van de regeling gehoord. “Zoiets lijkt me wel handig, want het leven hier is duur. In Nederland kreeg ik ook huursubsidie, terwijl ik daar meer verdiende. Daardoor kon ik gemakkelijker rondkomen.”
Al vraagt ze zich wel af of het hier net zo soepel werkt. “In Nederland vraag je het als zelf aan. Hier ben je afhankelijk van de verhuurder. Wat als je daar bijvoorbeeld geen goed contact mee hebt?”
Ook vertrouwt ze het systeem niet. “Hoe weet je dat je krijgt waar je recht op hebt? En dat de verhuurder niet een deel van het geld zelf houdt?”
Teveel gedoe
Een lokale studioverhuurder, die anoniem wil blijven, werd door de huurder op de regeling gewezen, maar haakte af. “Het was teveel papierwerk en lang wachten op je geld”, vertelt ze.
Ze denkt dat de regeling op Bonaire niet zal werken. “Hier deelt niemand graag zijn inkomen. Het is te privé. En mensen willen gewoon op tijd hun geld binnen krijgen.”
Verantwoordelijkheid van het Rijk
Volgens de lokale overheid is het Rijk verantwoordelijk voor de huursubsidie, niet het eiland zelf. Nu moet Bonaire dat via een eigen verordening regelen – en dat is onnodig ingewikkeld. “Huursubsidie is inkomensbeleid en dus een taak van het Rijk,” zegt Somers. “Waarom niet gewoon de regeling uit Nederland overnemen, als die daar goed werkt? Het geld komt toch al van het Rijk, maar het regelwerk ligt nu onhandig bij het lokale bestuur.”
In 2024 werd de regeling geëvalueerd, maar structurele invoering blijft uit. “Er is besloten als pilot door te gaan”, zegt gedeputeerde Nina den Heyer (portefeuille Sociale Huisvesting). “Enerzijds om aanpassingen te doen en testen en anderzijds om samen met het ministerie van Volkshuisvesting te kijken hoe zij dit kunnen vormgeven.”
Goeie voorlichting cruciaal
Hoe voorkom je dat verhuurders niet willen meewerken aan de regeling voor particuliere verhuur? Bijvoorbeeld omdat ze niet willen dat de Belastingdienst erachter komt dat ze nog extra inkomen hebben? “Goede voorlichting is hierin cruciaal”, vindt Den Heyer. “En gesjoemel met huurprijzen voorkom je alleen met heldere voorwaarden en goede controle.”
Het uiteindelijke doel? “Voldoende betaalbare woningen en een duidelijke regeling voor huurondersteuning. Daar zetten we ons keihard voor in”, aldus de gedeputeerde.
Het is onduidelijk hoeveel mensen momenteel bij Fundashon Cas Bonairiano (FCB) op de wachtlijst staan voor een woning. Ook persvragen over de status van het sociale woningbouw project in de wijk Hato blijven onbeantwoord.
