Verschillende ouderen zitten op Curaçao nu nog in een ‘bejaardentehuis’ terwijl ze veel medische zorg nodig hebben, zien betrokkenen. Waarom kunnen zij dan niet in een verpleeghuis terecht?
Sirving Keli, inspecteur-generaal bij de Inspectie Volksgezondheid, weet dat er wachtlijsten zijn voor om in een tehuis opgenomen te worden. Dat komt ook omdat er mensen wonen die daar niet (meer) horen te zitten, maar in een verpleeghuis waar ze medische hulp kunnen krijgen.
“Ouderen liggen in het verkeerde bed. We weten niet precies hoe dat komt. Ik denk dat de behoefte aan verpleeghulp wordt onderschat”, zegt Keli.
Meer onderzoek is nodig om te bepalen om hoeveel mensen het gaat en wat de reden is dat de doorstroom naar een verpleeghuis stagneert.
Maar Natasha Rog, directeur van verpleeghuis Betèsda en voorzitter van de Stichting Federatie Zorginstellingen, heeft wel een vermoeden. “Mensen komen in een betere conditie binnen bij een bejaardentehuis. In de loop van de tijd gaan ze achteruit.”
“Maar het tehuis stuurt zo iemand niet snel door naar een verpleeghuis. Dat betekent verlies aan inkomsten en de bejaardentehuizen hebben het financieel al zwaar.”
‘Indicatie deugt niet’
Maar er speelt meer volgens Rog. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) heeft de indicatie voor een verpleeghuisopname aangescherpt en gaat uit van een vragenlijst over de Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL). Die score bepaalt op Curaçao of iemand in aanmerking komt voor een verpleeghuis.
Een ADL-score geeft geen goed beeld van wat iemand werkelijk kan, vindt Rog en met haar de vakgroep Specialisten Ouderengeneeskunde. Een concreet voorbeeld. “Je kunt je handen bewegen, maar je bent het besef verloren hoe je die hand naar je mond beweegt. Dan kun je dus niet zelfstandig eten.”
De oorzaak van de wachtlijsten in de tehuizen zit hem deels dus in het systeem, zegt Rog. “Een groep mensen heeft verpleeghuiszorg nodig, maar wordt door de SVB niet erkend. De kosten worden dan dus niet vergoed via een verzekering. Thuiszorg is vaak ook geen optie omdat er weinig mogelijkheden zijn voor de nacht en het weekend. Als het dan thuis niet langer gaat, komt de familie al snel terecht bij een bejaardentehuis.”
De doorstroom naar verpleeghuizen zou al verbeteren met een aanpassing van het indicatiesysteem, zegt Rog. Dan worden behalve de ADL-score ook andere zorgbehoeftes meegenomen, zoals de psychosociale en cognitieve functies, mobiliteit en gedrag. “En de overheid moet controleren of er mensen in een bejaardentehuis liggen die in een verpleeghuis thuishoren. Anders verandert er niets.”
Problemen bij instellingen
Begin september zijn zes van de ongeveer dertig instellingen gecontroleerd. Eén verzorgingstehuis werd gesloten na klachten over het vastbinden en ondervoeding van bewoners. Een uitzonderlijke maatregel, zegt inspecteur-generaal Keli. “Dat is de afgelopen vijf jaar drie keer voorgekomen.”
Hij is niet geschrokken van wat er tijdens de controles werd aangetroffen. “Maar in enkele gevallen was de situatie wel ernstig. Dan ging het bijvoorbeeld om de kwaliteit van de voeding, hygiëne en de staat van de gebouwen.”
Overheid controleert vaker
Sinds mei dit jaar krijgen de verzorgingshuizen op het eiland onaangekondigd bezoek van een gezamenlijk controleteam van Geneeskunde en Gezondheidszaken (G&Gz) en de Inspectie Volksgezondheid. Het gaat om een nieuwe aanpak, waardoor er volgens Keli sneller kan worden opgetreden bij misstanden.
In de wet uit 2007 is vastgelegd aan welke eisen de oudereninstellingen moeten voldoen. Ze kunnen sancties opgelegd krijgen of zelfs gesloten worden als het misgaat met bijvoorbeeld de hygiëne, voedselveiligheid, de privacy van bewoners of het aantal personeelsleden.
“De regels zijn duidelijk. Als wij maatregelen nemen, is dat omdat instanties de voorschriften niet naleven.”