DEN HAAG – Tweede-Kamerlid Ronald van Raak (SP) is niet blij met het jaarverslag 2016 van de Raad van State (RvS). Daarin schrijft de Raad dat een Gemenebest, een losser staatsverband in plaats van het Koninkrijk, ‘geen realistische optie’ is.
Tweede Kamerleden Ronald van Raak (SP) en collega Andre Bosman (VVD) dienden in 2013 een initiatiefnota in om het Koninkrijk in te richten als een Gemenebest. Het Koninkrijkstatuut zou dan afgeschaft moeten worden.
De RvS schrijft in het jaarverslag dat de discussies over alternatieven voor de huidige staatsinrichting een ‘bewijs van onvermogen’ zijn om met de huidige staatkundige inrichting om te gaan en er wat van te maken.
Van Raak: “We zien dat het Statuut niet werkt. In een Gemenebest kun je per eiland afspraken maken: wat doet het eiland zelf, wat gaat Nederland doen en op welke manier kan Nederland daarvoor verantwoordelijkheid nemen? Dat is met de huidige waarborgfunctie niet helder. We hebben nog steeds het grote probleem: bestuurders op de eilanden maken er een puinhoop van, Nederland moet het oplossen en krijgt vervolgens het verwijt van kolonialisme. Dat mechanisme moeten we doorbreken.”
Bemoeienis
Het stoort Van Raak dat de Raad van State zich ook buiten adviezen en uitspraken om met het debat over staatsinrichting bemoeit. “Ik zit niet op dit advies te wachten. Ik heb er ook niet om gevraagd. De discussie is nu eerst aan de mensen op de eilanden.”
Volgens Wendy van der Sluijs, woordvoerder van de Raad van State, is het jaarverslag juist geen advies, maar een manier om buiten adviesaanvragen om een visie op de stand van het Koninkrijk te geven. “Het is een oproep om in het Koninkrijk verstandig met elkaar om te gaan. Dat is de weerslag van een denklijn die al langer loopt.”
De gewraakte opmerkingen over een Gemenebest zijn afkomstig van een toespraak uit oktober 2016 van vicevoorzitter Piet Hein Donner. Hij sprak toen het Genootschap Nederland-Aruba toe. Een aantal quotes uit Donners toespraak is in het jaarverslag opgenomen.
Initiatiefnota
In de Tweede Kamer zijn tot nu toe alleen de SP en regeringspartij VVD voorstander van een Gemenebest. Op de eilanden lijkt er weinig animo. Van Raak: “Formeel hebben regeringen daar geen zin in, nee. Maar als ik met mensen op de eilanden praat, zijn ze bereid erover na te denken. Dat geldt ook voor bestuurders.”
