DEN HAAG – Het is mogelijk om de druk door wet- en regelgeving op Bonaire, Sint Eustatius en Saba te verminderen. De BES-eilanden zouden baat hebben bij een juridisch loket bij de Nederlandse overheid, inhoudelijke en integrale coördinatie, een helder proces van consultatie en minder financiële controle. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Mogelijkheden voor deregulering en taakverlichting Caribisch Nederland’ van bureau IdeeVersa.
Het ministerie van Koninkrijksrelaties liet IdeeVersa een onderzoek doen om te zoeken naar manieren om de wetgevingsdruk in Caribisch Nederland te verlichten. IdeeVersa concludeert dat er mogelijkheden zijn om die druk nu alvast te verlichten. Echte ‘quick wins’ zijn er niet volgens het bureau. Voor een aantal andere opties verwijst het onderzoeksbureau naar de geplande evaluatie van de staatkundige vernieuwing in 2015.
IdeeVersa ziet een belangrijke rol voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bij het zorgen voor drie zaken: 1) meer digitaal overzicht op welke wetten en regels er zijn en het opschonen van verouderde (Antillaanse) wetgeving, 2) een centraal punt voor inspraak bij het veranderen van wetten, 3) inhoudelijke coördinatie bij het maken van invoeren van nieuwe regelgeving. Het bureau ziet dat een aantal van deze zaken al in gang zijn gezet, maar vindt dat deze ‘integraler, sneller en doortastender kunnen worden opgepakt. Waarbij het ook belangrijk is dat de voorstellen niet worden gezien als eenmalig, maar als structureel’, aldus het rapport.
Juridisch loket
Een juridisch loket bij de Nederlandse overheid zou de BES-bestuurders kunnen helpen om efficiënter te werken, vindt Ideeversa. Vragen vanuit de eilanden zouden daar centraal binnen moeten komen en beantwoord worden. Op dit moment worden vragen bij het betrokken ministerie neergelegd en is bij zowel de Nederlandse overheid als op de eilanden niet altijd duidelijker wie waarover gaat en wie welke kosten moet betalen. Bij zo’n loket kan ook het consultatieproces geregeld worden als er nieuwe wetgeving ingevoerd gaat worden.
Een juridisch loket zou alle partijen tijd en geld kunnen besparen. Hoeveel precies is onduidelijk, omdat de tijd – en dus geld – die bij alle ministeries gestoken wordt in het afwikkelen van BES-zaken niet in de Nederlandse begroting is gespecificeerd.
Rol Cft en RCN
Een van de langere termijn bevindingen in het rapport is dat het verstandig zou zijn om de rol en taken van zowel het College financieel toezicht (Cft) als de Rijksvertegenwoordiger opnieuw te bekijken bij de evaluatie. IdeeVersa suggereert dat het toezicht op de financiën van de BES vereenvoudigd kan worden als er geen problemen zijn. Het adviseert ook pas achteraf controles te doen op het aanstellen van personeel. Dit bespaart tijd bij zowel het Rijk als op de eilanden.
Daarbij komt dat bij de berekeningen van een aantal begrotingsposten niet is uitgegaan van de BES-wetten. Die posten lijken daardoor niet realistisch ingeschat volgens IdeeVersa. Zo worden ondergrenzen gehanteerd voor bijvoorbeeld kosten voor afval, milieu, toezicht en handhaving (de VromBES). Deze zijn echter gebaseerd op Europees-Nederlandse gemiddelden, terwijl de kosten op de eilanden veel hoger liggen vanwege onder meer de schaalverschillen.
Schaalverschillen
Vanwege die schaalverschillen zou het volgens IdeeVersa ook goed zijn om te heroverwegen of sommige plannen wel doorgevoerd moeten worden op alle drie de BES-eilanden. Het zet vraagtekens bij dualisering op Saba, omdat het eiland erg klein is weet het bureau niet zeker of het nuttig is om een strikte scheiding te houden tussen de bevoegdheden van Bestuurscollege en Eilandsraads. Ook naar de invulling van organen als de Algemene Rekenkamer en Ombudsman voor de BES moet goed gekeken worden, zo concludeert het bureau.
Het rapport wordt in het najaar van 2013 besproken in de Tweede Kamer.
door: Jamila Baaziz