WILLEMSTAD – Een delegatie van parlementsleden van Sint-Maarten, Curaçao en Aruba is deze maand afgereisd naar Den Haag om te praten over de geschillenregeling. Al jaren is hier onenigheid over tussen Nederland en de landen binnen het Koninkrijk. Wat houdt de geschillenregeling eigenlijk in en waarom komen de eilanden en Nederland er niet uit?
Al jaren voor 10-10-’10 werd er gesproken over een geschillenregeling. Nieuwsbericht uit de Volkskrant van 21 januari 1993. Bron: Delpher.nl
Al 60 jaar wordt er gesproken over een geschillenregeling en in 2010 kwam er echt schot in de zaak na de staatkundige vernieuwingen waarbij Curaçao en Sint-Maarten autonome landen werden en Bonaire, Saba en Sint-Eustatius bijzondere gemeenten van Nederland. Maar acht jaar later blijft de geschillenregeling een heet hangijzer.
Stok achter de deur
“Ik heb de rule of law van Nederlanders geleerd”, zegt het Curaçaose parlementslid Giselle Mc William. Ze was één van de delegatieleden die onlangs in Den Haag was. “Waarom zijn we zo bang om de geschillenregeling te bewerkstelligen en onze relatie te verbeteren? Als er geschillenregeling is, dan zal iedereen zijn best gaan doen om niet in een geschil te komen. Het is juist een stok achter de deur.”
In mei 2015 leek het eindelijk zover: op de tweede dag van het Interparlementair Koninkrijksoverleg (Ipko) waren de vier landen het eens geworden over een geschillenregeling. Er zou een onafhankelijk orgaan komen, dat bindende uitspraken gaat doen over de juridische interpretatie van het Statuut. Er moest nog beslist worden of een bestaand Hoog College van Staat zijn, of een nieuw op te richten Hof. Maar dat besluit kwam er tot nu toe niet.
De pijnpuntenEr zijn vier inhoudelijke kwesties waar moeilijk overeenstemming te bereiken is: de definitie van een geschil, de reikwijdte van de regeling, de bevoegde instantie voor het beslechten van het geschil en tot slot hoe bindend een uitspraak is. |
Oud-minister van Koninkrijksrelaties Ronald Plasterk nam het heft in eigen handen, en diende in januari 2017 op eigen houtje een eigen voorstel in. Tot groot ongenoegen van de Caribische eilanden. In het voorstel van Plasterk geeft de Raad van State zwaarwegend advies over een conflict tussen de landen van het Koninkrijk en is dit niet bindend. De Caribische landen van het Koninkrijk hebben liever de Hoge Raad als de instantie die de conflicten beslecht en dat dit oordeel bindend is. Anders heeft de Rijksministerraad nog steeds het laatste woord.
“Bij een conflict moet de Rijksministerraad het besluit heroverwegen. In de praktijk denk ik dat als de Raad van State het besluit onrechtmatig vindt, dat daar zeer zwaar rekening mee gehouden moet worden”, verzekerde Plasterk destijds.
De delegatie van de eilanden
Impasse
De Caribische eilanden gingen niet met het eenzijdige voorstel mee akkoord. Sindsdien werd er elk halfjaarlijkse Ipko over gesproken, maar werd de impasse niet doorbroken. Staatssecretaris Raymond Knops doet een nieuwe poging om een wetsvoorstel door de Raad van State te krijgen. Een delegatie van Aruba, Curaçao en Sint-Maarten is deze maand speciaal naar Den Haag afgereisd om daar nogmaals te benadrukken dat zij alleen akkoord willen gaan met het voorstel waar alle partijen in 2015 het over eens waren, onder wie Mc William.
De Curaçaose parlementariër ging ook tijdens het NTR-debatprogramma Kwesties in debat met Tweede Kamerleden Andre Bosman (VVVD) en Ronald van Raak (SP). Beide Nederlandse politici zeggen dat de eilanden duidelijker moeten aangeven hoe de verantwoordelijkheden verdeeld moeten worden. “Wat vinden jullie nou wat jullie nou wel of niet kunnen doen”, vroeg Van Raak.
‘We hebben het Binnenhof bestormd en genoeg stof achtergelaten’
– parlementariër Giselle Mc William
Mc William zegt dat de eilanden amendementen hiertoe hebben ingediend, en deze worden samen met het wetsvoorstel van Knops op 2 juli besproken, een week na Ipko in Nederland in juni. Ze heeft er vertrouwen dat het dit jaar wel gaat lukken. “We hebben het Binnenhof bestormd en genoeg stof achtergelaten dat ze er in Den Haag over nadenken.” Mc William verwijst naar de recente oproep van de Tweede Kamercommissie van Koninkrijksrelaties voor een rondetafelgesprek met deskundigen. “We moeten wel, na zoveel jaar. Het zal een historisch moment worden.”
Meer lezen?Check ook het artikel ‘vijf dingen die je moet weten over het plan voor een geschillenregeling’. Professor Gerhard Hoogers (Staatsrecht), verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, legt uit waarom de rechter nog niet beslist bij ruzie tussen Nederland en de eilanden. |
