Op Bonaire is meer bewustwording nodig over Hiv en Aids, stelt verpleegkundige Audri Statie-Torres. Ze begeleidt mensen die met Hiv leven op het eiland. Er is nog altijd angst om te testen, mensen durven er niet over te praten of hebben geen idee dat ze mogelijk besmet zijn, ziet Statie-Torres. Van een preventiebeleid is amper sprake.
“Als iemand positief test, reageren ze vaak geschokt”, vertelt Statie-Torres. “De meesten hadden het niet verwacht. Ze begrijpen soms niet eens hoe ze eraan zijn gekomen.”
Ook zijn er nog steeds veel misvattingen. “Sommige mensen denken nog steeds dat het zo overdraagbaar is dat je het van een knuffel kunt krijgen. Dat antwoord krijg ik vaak van scholieren. Men weet zelfs de simpele dingen niet eens!”
Hoeveel mensen op Bonaire zijn besmet?
“Bij ons zijn 80 gevallen bekend, maar we weten dat het er meer zijn. Hoeveel is moeilijk te zeggen. Het dubbele? Driedubbele? Bij de meeste mensen is dat onwetendheid. Maar er zijn ook veel mensen die bewust niet testen, uit angst.”
“Het is echt een taboe op Bonaire hoor. Op het moment dat iemand positief is, zijn ze bang dat de buurvrouw het ook te weten komt. Of iemand van de apotheek of het ziekenhuis die ze ook weer kennen van vroeger. Vaak zijn de privacy wensen zó groot dat het ten koste van de behandeling gaat.”
Wat voor mensen zitten in die groep?
“Het aantal mannen en vrouwen die besmet zijn, is ongeveer gelijk. Je hebt mensen die het hier oplopen, maar ook mensen die al positief waren en hierheen zijn verhuisd.”
“Ook zie je dat de jongeren zich nog te weinig testen. Terwijl zij juist seksueel actiever zijn. De jongste persoon met Hiv was slechts 16 jaar.”
“Condooms verminderen het gevoel tijdens de seks, hoor ik vaak. Mensen willen karni met karni (vlees met vlees). Het lijkt of mensen alleen bang zijn voor zwangerschap, maar niet voor het oplopen van ziektes. Hiv is een chronische ziekte die je goed kunt behandelen, maar voorkomen is altijd beter.”
Wat doe je als er veel schaamte is?
“Ik heb al met verschillende cliënten op het strand afgesproken, of in een restaurant. Ook doen we huisbezoeken zonder uniform en dienstauto. Een vertrouwensband is heel belangrijk.”
“Er zijn nog steeds wel mensen die niet naar de poli-afspraak komen of laat hun medicatie ophalen. Maar juist omdat Bonaire zo klein is, kan ik die persoon snel bereiken.”
“Natuurlijk willen we van de taboe af, maar stap voor stap. Met goede voorlichting en bewustwording.”
Bestaat er op Bonaire een organisatie die patiënten steunt bij het mentale proces?
“Nee, iets zoals Cura+ bestaat hier niet. Daarom proberen wij hen te begeleiden. Mensen die net positief zijn, maar vooral ook mensen die al behandeling krijgen. Die moeten we ook niet vergeten.”
“Er zijn mensen die soms jarenlang positief zijn, maar het niet aan familie vertellen. Omdat het zo’n taboe is. Dat kan zwaar worden.”
Hebben jullie ook zicht op de situatie onder ongedocumenteerden?
“Ik weet dat Caritas migranten zonder verblijfspapieren helpt. We hebben geprobeerd om bij die groep te komen, maar dat is ons niet gelukt. Dus we hebben geen zicht op of er ziektes zijn of wat zij nodig hebben.”
“We zien wel mensen die lange tijd zonder zorgverzekering zitten op het moment dat hun werkvergunning verloopt. Soms kan dat wel proces wel negen maanden duren. Het zou fijn zijn als er een speciaal potje komt waar we deze mensen alsnog van kunnen helpen, want de medicaties zijn onbetaalbaar.”
“Ook kan niet iedereen de eigen bijdrage van 110 dollar betalen voor het PrEP-medicijn (een pil waarmee je kunt voorkomen dat je Hiv oploopt) In Nederland is die bijdrage maar 20 of 25 euro.”
Als je Hiv hebt en je loopt daar lange tijd mee rond zonder behandeling. Wat ga je dan merken?
“Het begint vaak met een griepje. Uiteindelijk word je immuunsysteem zo verzwakt dat je verschillende infecties en ziektes kunt krijgen. In je longen, in je hersenen. Noem maar op. Het kan gemiddeld tien jaar duren voor dat het overgaat in Aids, maar het kan dodelijk zijn als je te laat bent.”
Wat moet er gebeuren om de situatie te verbeteren?
“Er moeten spotjes komen op de radio en social media, folders op verschillende plekken en er moet meer over worden gepraat. Het moet leven binnen de gemeenschap. We denken te veel aan de taboes en doen daarom niet genoeg.”
“Natuurlijk zul je in het begin tegenwerking krijgen, zeker als je op scholen gaat praten over seks en soa’s. We zijn katholiek, we zijn netjes, wij doen dat niet…maar we moeten écht agressiever zijn met ons preventiebeleid. Want er zijn veel gevallen. En niet alleen Hiv hoor, ook andere soa’s.”