ORANJESTAD – Is Sint-Eustatius na twee jaar bestuurlijke overname door Den Haag klaar om het weer zelf te gaan doen? Nieuwe eilandsraadverkiezingen staan gepland voor 21 oktober. Maar volgens regeringscommissaris Marnix van Rij (CDA) ‘is er nog een lange weg te gaan’.
Staatssecretaris Raymond Knops (CDA) zette in 2018 het lokale bestuur van de Caribische gemeente af en verving het door een regeringscommissaris uit Den Haag. Aanleiding was een vernietigend rapport. Van Rij is sinds begin dit jaar de tweede regeringscommissaris die ‘orde op zaken moet stellen’.
Jaarrekeningen nog niet op orde
“Het is nog een lange weg, maar ik beloof dat ik mijn stinkende best ga doen”, zegt Van Rij. “Toen ik hier kwam was het financiële beheer van het eiland lang niet op orde. De jaarrekeningen van 2016 tot 2018 waren nog niet klaar. Dat zijn voor mij essentiële zaken. Daar hebben we in de afgelopen maanden grote stappen in gemaakt, een deel ligt inmiddels bij de accountant.”
Resultaten bestuur onzichtbaar
De verhouding tussen de eilandbewoners en het Nederlandse gezag is moeizaam. Onder de Statianen heerst wantrouwen over de goede bedoelingen van het kabinet-Rutte met de bijzondere Caribische gemeente. Zo blijkt uit een peiling van het consultancybureau Linkels & Partners onder 111 Statiaanse respondenten dat meer dan de helft (56 procent) geen vertrouwen heeft in kabinet-Rutte als het gaat om hun eiland.
Volgens Van Rij komt dat omdat de Statianen in de praktijk te weinig merken van de resultaten van het bestuur na het ingrijpen door Den Haag in 2018. “Er is veel in gang gezet, maar weinig afgerond. Dat komt wel in de loop van het jaar. Fort Oranje is bijna klaar (monumentaal overheidsgebouw dat in 1990 door brand werd verwoest, red.) En we zijn bezig met de vuilverbranding en de wegen. Ook wordt er geïnvesteerd in haven en luchthaven.”
Waterprobleem Verantwoordelijk nutsbedrijf Stuco – Foto: Stuco Op Sint-Eustatius kunnen inwoners al weken niet rekenen op water uit de kraan. De Nationale Ombudsman vindt dat ‘onaanvaardbaar’ en heeft deze week in een brief aan de Nederlandse regering om opheldering gevraagd. Van Rij zei vorige week in een interview met Caribisch Netwerk de situatie ‘onacceptabel’ te vinden. |
Beter communicatie nodig
Sinds 2018 ergeren Statianen zich ook aan de gebrekkige communicatie vanuit de Nederlandse bestuurders op het eiland. “Je hoort weinig informatie op de radio of op de website van de overheid. Ze communiceren niet met de bevolking”, zei oud-raadslid Koos Sneek (DP) in 2019 tegen Caribisch Netwerk.
Ook aan het begin van de coronacrisis was er kritiek op de communicatiekanalen van de overheid. Die verspreidt veel informatie via de Facebook en de radio, de website zelf zou achterlopen. “Het is natuurlijk raar om je voor zo belangrijke informatie afhankelijk te maken van de algoritmes van sociale media dat niet alle informatie naar alle gebruikers brengt”, klaagden inwoners in maart.
Sinds de uitbraak van het virus zijn Van Rij en zijn plaatsvervanger Alida Francis bijna dagelijks op de radio te horen. Die uitzendingen zijn op Facebook terug te luisteren. Van Rij: “Daar moest ik wel even aan wennen, ik heb zelf niets met Facebook, maar onder de bevolking is het heel populair”. De eigen website van het eilandbestuur schiet nog te kort, geeft hij toe. “Toen ik die voor het eerst zag, dacht ik: Wat is dit?”
Impact coronacrisis Aankomst op Sint-Eustatius – Foto: John Samson Amper een maand na de installatie van Van Rij ging het eiland op slot. Toch bereikte het virus Statia, twee mensen bleken besmet. “Het was een versnelde inburgeringcursus. Ik heb wel een paar onrustige nachten gehad. Het is natuurlijk een ongelooflijk kwetsbaar eiland”, blikt Van Rij terug. Lees meer over de impact van deze crisis op Sint-Eustatius hier. |
Medische voorzieningen niet op peil
Het eiland is sinds 11 mei bezig met ‘een lichte afschaling’ van de maatregelen. Het uitblijven van nieuwe coronagevallen is daarbij een must. Maar Van Rij wil ook verzekerd zijn van goede medische voorzieningen. Er is inmiddels een ‘hospitainer’ opgebouwd, een mobiel ziekenhuisje met zes IC-bedden. Deze week komen er een arts en een verpleegkundige naar Sint-Eustatius. Voor langere tijd, hoopt Van Rij.
“We kunnen dit heel goed gebruiken. We moeten de medische voorzieningen op een peil brengen die het eiland verdient, ook zonder corona. Dat is nu niet het geval en dat heb ik Den Haag ook laten weten.”
Maar of de regeringscommissaris Den Haag ook gaat laten weten wanneer het bestuur weer in handen van de eilandbewoners zelf kan komen? Daar blijft Van Rij voorzichtig over: “Dat maakt Den Haag uit, ik ben maar een eenvoudige dienaar van de kroon.”
Waarom heeft Sint-Eustatius een regeringscommissaris? Beëdiging Van Rij door Knops tot regeringscommissaris – Foto: BZK Sinds 2018 is het lokale bestuur van de Caribische gemeente door Nederland overgenomen. Aanleiding was een vernietigend rapport over het lokale bestuur. Mike Franco werd als regeringscommissaris aangesteld om orde op zaken te stellen. Marnix van Rij (CDA) volgde Franco begin dit jaar op als regeringscommissaris. De regeringscommissaris vervangt als het ware het bestuurscollege en de eilandsraad. Op 21 oktober 2020 krijgen de inwoners de mogelijkheid om een nieuwe eilandsraad te kiezen. Op die manier wil Den Haag de normale bestuurlijke verhoudingen gefaseerd herstellen. |
