Sinds juni is er een Lob-generator voor Aruba, Curaçao en Sint-Maarten en een Wob BES-generator voor Bonaire, Saba en Sint-Eustatius. Hiermee wordt het gemakkelijker voor inwoners van het Caribisch deel van Koninkrijk om openbare informatie op te vragen die vaak moeilijk beschikbaar wordt gesteld, zo stelt journalist Luis Anibal Villegas.
Villegas studeert nu rechten In Nederland en was journalist op Aruba. Hij vertelt dat hij vanuit Nederland de ontwikkelingen op de Caribische eilanden volgt en ziet dat er vaak data ontbreekt bij overheidsinstanties of dat vragen van journalisten onbeantwoord blijven.
Zo kwam hij op het idee om een lob-generator te ontwikkelen voor de Caribische eilanden, net als de Woo-generator die in Nederland gebruikt wordt om het opvragen van overheidsinformatie toegankelijk te maken.
In eerste instantie wilde Villegas de Lob-generator naar het Papiaments vertalen maar al snel werd ook Engels hieraan toegevoegd zodat de generator gebruikt kan worden op alle Caribische eilanden in het Koninkrijk.
Samen met Liset Hamming en Tim Staal van SPOON, het expertisecentrum voor Woo-onderzoekers, werkte Villegas aan het project om de Lob-generator voor de CAS-landen en de Wob BES-generator voor de BES-eilanden te ontwikkelen.
Verschillende voorwaarden
Het opstellen van een verzoek tot informatie is niet per se moeilijk maar moet wel aan verschillende voorwaarden voldoen, legt Villegas uit. Elk deel van het Koninkrijk heeft een wet die regelt waar zo’n verzoek aan moet voldoen.
Op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten wordt een verzoek tot informatie via de Landsverordening Openbaarheid van Bestuur (LOB) ingediend en op Bonaire, Saba en Sint-Eustatius wordt dat via de Wet Openbaarheid van Bestuur BES (Wob BES) ingediend.
Hiermee wordt het makkelijker voor journalisten, activisten, (wetenschappelijke) onderzoekers en maatschappelijk betrokken burgers om een verzoek in te dienen.
Overheidsinformatie vaak niet toegankelijk
Veel informatie maakt de overheid niet uit zichzelf openbaar. “Ik heb vaker verzoeken gedaan bij verschillende ministers op Aruba en weet uit ervaring dat het vaak onbeantwoord blijft, je wordt gedwongen om in beroep te gaan en ook dat wordt vaak geweigerd op basis van privacy.”
Dit kan mensen demotiveren om verzoeken in te dienen omdat het zoveel tijd inneemt om uit te zoeken bij welke instantie je moet zijn, de Lob-generator kan dat makkelijker maken, stelt hij.
Op Aruba heeft het ministerie van Integriteit een pilot-project gestart om overheidsdata toegankelijk te maken van het ministerie van Transport, Integriteit, Natuur en Ouderenzaken. Maar data van de andere ministeries is er niet.
Volgens Carlos Guaimo, wetgevingsjurist en adviseur van betreffende ministerie zouden andere ministeries hebben ‘toegezegd om ook informatie beschikbaar te maken’ maar een centrale plek waar je informatie kan opvragen is er nu nog niet.
Meerwaarde
Villegas zelf ziet de meerwaarde van het indienen van een Lob-verzoek en ziet graag andere journalisten op alle eilanden gebruik hiervan maken. “Ik werkte een jaar als journalist op Aruba en merkte al snel dat er een tekort was aan documenten of bronnen, door een Lob-verzoek in te dienen kreeg ik meer informatie.”
Inmiddels heeft hij verzoeken ingediend in Nederland, Aruba en ook Curaçao. Twee jaar geleden leidde een van deze verzoeken indirect tot de heropening van de moorzaak op Arubaanse journalist Poentje Castro.
De van Venezolaanse afkomstige Villegas kwam op jonge leeftijd op Aruba wonen en leerde heel vroeg hoe je bezwaarschriften moest indienen tijdens zijn aanvraag voor het Nederlandse burgerschap hierdoor had hij geen problemen om na een weigering door te zetten met zijn Lob-verzoek.
“Ik merkte dat dit echter niet voor iedereen vanzelfsprekend was en mensen het indienen van een verzoek tot informatie bij overheidsinstanties als een drempel ervaren.”
Workshops
Daarom wil hij ook workshops gaan geven op de eilanden zodat het een collectieve actie wordt waarbij de inwoners geen drempels hebben om informatie op te vragen, bezwaren in te dienen en in beroep gaan als ze geen antwoord krijgen op hun verzoek.
“Ik kan met een ‘tool’ komen maar als mensen niet begrijpen hoe ze dat kunnen gebruiken of hoe dan actie kunnen ondernemen dan blijft het stil en we willen juist dat mensen beter geïnformeerd zijn”, stelt hij.
