Met het verhaal ‘Virginia’ wil schrijver en filmaker Ida Does aandacht geven aan het menselijke aspect van de slavernij. “We proberen te verbeelden wat de dromen en aspiraties van Virginia waren, hoe was haar familie en welke vriendschappen zou ze hebben gehad.”
“Met dit boek is een lange droom in vervulling gegaan”, zegt Ida Does. De filmmaker woonde nog op Aruba toen ruim twintig jaar geleden het boek ‘Slaven zonder plantage van Luc Alofs verscheen waarin de totslaafgemaakte Virginia genoemd werd.
“Dat verhaal is me bijgebleven. Met deze serie konden we het verhaal van Virginia verder onderzoeken, in een context plaatsen en een magische draai aan geven. Het is geïnspireerd op historische feiten maar is ook fictie”, legt ze uit.
Virgina
Het verhaal gaat over Virginia Demetricia, zij is catibo (tot slaaf gemaakt) op plantage Barbiola en verlangt naar vrijheid. Afefe, de magische wind, schiet Virginia te hulp in haar zoektocht naar vrijheid.
Ook wordt het aspect van de inheemse bevolking die op het eiland woonde in die periode verwerkt in het verhaal: Virginia is bevriend met juffrouw Flora, een vrije vrouw die een huis aan het strand heeft en hoeden maakt.
De historische feiten komen uit het Nationaal archief van Aruba en wordt ook als context achterin het boek weergeven. Deze achtergrond wordt ook tijdens de presentatie op Aruba uitgelegd, hiervoor heeft de schrijver samen met haar team veel contact gehad met onderzoekers die zich verdiept hadden met het slavernijverleden van Aruba.
Een belangrijk vertrekpunt voor het verhaal is de stamboom van Virginia maar ook het feit dat ze als ‘veldarbeidster’ bij een aloe-plantage werkte en niet binnenshuis.
(tekst loopt door onder foto)
Tijdens de presentatie werden twintig illustraties uit het boek tentoongesteld.
Zwaarste straffen voor een vrouw op Aruba
Virginia zou de zwaarste straffen als vrouw op Aruba hebben gehad omdat zich keer op keer verzette tegen haar slavenhouder, Jan van der Biest.
Uit de archieven blijkt dat ze gestraft was omdat ze kleren zou hebben gestolen, brutaal zou zijn geweest en zou zijn weggelopen. Hiervoor werd ze onder meer opgesloten bij Fort Zoutman, moest ze dwangarbeid verrichten en kreeg ze de zwaarste straf die je kan krijgen voor het weglopen, veertien touwslagen. “Fort Zoutman heeft een hele wrede geschiedenis omdat het de plek van onderdrukking en geweld tegen onschuldige mensen was”, zegt Does.
Afefe-verhalen
Does maakt samen met illustrator Daniëlle Nijboer, Joan Windzak en Ellen Rose Kambel deel van het Afefe-team. Samen kwamen ze op het idee om een reeks kinderverhalen te maken over vrouwen die in tijden van de slavernij hebben geleefd. Het boek ‘Virginia’ is het eerste van deze Caribische verhalen die zich afspeelt in koloniale tijden, de Afefe-verhalen.
Afefe betekent ‘wind’ in het Yoruba en is gekozen als symbool van wind en magische kracht die steeds terugkomt in de verhalen. Zo kon er ook een connectie gemaakt worden met het Afrikaanse en de Trans-Atlantische slavernij en de keuze viel op wind omdat Aruba en ook de andere Caribische eilanden allemaal de Noordoost passaat met elkaar gemeen hebben, legt Does uit.
Deze week zijn er een aantal presentaties gegeven op mavo-scholen op het eiland. “We willen hiermee een handreiking doen aan een menselijk verhaal. Achter alle gegevens in koloniale registers schuilen drama’s en het waren mensen in moeilijke situaties die lastige beslissingen moesten maken. We willen een gevoel van verbondenheid en trots brengen naar de volgende generatie”, aldus Does.
Het verhaal is ook gratis beschikbaar gemaakt als audioboek in het Papiaments zodat meer mensen het boek leren kennen en is hier te beluisteren.