Keer op keer klinkt dezelfde vraag vanuit een zaal vol met Caribische studenten en young professionals in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Of de eilanden op hen zitten te wachten.
De bijeenkomst, georganiseerd door stichting WeConnect en Pakhuis de Zwijger, is bedoeld om met Caribische studenten en young professionals te praten over hun leven in Nederland en hun gevoelens voor de Caribische eilanden.
De zaal gaat in gesprek met een panel van jonge Caribische kunstenaars, een gedragswetenschapper, een rechtenstudent en gespreksleider Gilberto Morishaw, mensenrechtenactivist.
‘Je bent makamba geworden!’
Wat de aanwezige jongeren het meeste dwarszit, is dat ze niet meer als dezelfde persoon worden gezien als ze eenmaal naar Nederland zijn vertrokken voor een studie.
“Ze vinden dat ik veranderd ben”, zegt Morishaw. “Ze zeggen: b’a kambia of dat ik makamba ben geworden. Op mijn eiland ben ik de ander, maar in Nederland hoor ik er óók niet bij.”
Volgens een panellid en D66-Kamerlid Jorien Wuite zitten de eilanden niet te wachten op kritische stemmen. ‘Blijf maar weg’, is vaak de teneur. Volgens Morishaw werd hij er zelfs actief tegengewerkt.
“De eilanden zijn conservatief”, zegt Wuite. Zij heeft een Sint-Maartense achtergrond en was op het eiland in 2018 minister van Onderwijs, Cultuur, Jeugd en Sport. “We scoren heel erg laag als het gaat om innovatie.”
“Dat komt omdat we onze jeugd exporteren. We zouden ons meer moeten focussen op braingain in plaats van braindrain.”
Uit het publiek komt een opmerking. “Wanneer je de jeugd wegstuurt voor een opleiding, moet je ze ook terug laten komen om jóu op te leiden. De eilanden moeten zich voorbereiden op jouw komst en jij moet je voorbereiden op je terugkeer.”
Er is duidelijk frustratie te merken onder de verschillende jongeren. “Willen de eilanden ons eigenlijk wel terug?”, vraagt Morishaw aan het Caribische publiek.
Al tientallen jaren is dit hét vraagstuk onder jong en oud. “We móeten terug”, merkt mode – en muziekkunstenaar Darwin Winklaar op vanuit de zaal. “Om te inspireren en te dekoloniseren.”
Kunstenares Tatiana Nicolas is net terug van Bonaire. Ze heeft onderzoek gedaan naar hoe je kunsteducatie kunt inzetten om getraumatiseerde kinderen en volwassenen te helpen. Volgens haar moet je je niet buitengesloten vóelen; het is ook jouw eiland.
“Als je niet uitgenodigd bent voor dat feestje, ga dan tóch! Eis je plaats op”, zegt Nicolas. Ze voelde dat mensen haar als nieuwkomer uit Nederland maar ‘raar’ vonden en dat ze zich ook bedreigd voelden. ‘Will she take my job?’
‘Verwelkom ons!’
Gedragswetenschapper Tirzah Richards gaat binnenkort terug naar Bonaire. “Ik ben klaar met Nederland. Ik sprak laatst iemand die terug is gegaan en die zei: ik wist dat ik minder zou gaan verdienen. Dat is een keus die ik bewust heb gemaakt. Dat moeten wij ook doen. Wij moeten onze verantwoordelijkheid nemen.”
Muzikant en filmmaker Shakur Pelozo maakt blaxploitation-films. “We moeten de verschillen waarderen in plaats van er bang voor te zijn”, zegt hij.
“We hebben goede bedoelingen, maar ik weet niet of dat wordt gewaardeerd”, zegt de 28-jarige Kim na afloop. “Mijn wens is dat de eilanden ons wel verwelkomen. Wanneer je vertrekt breng je een offer, óók wanneer je teruggaat. De mensen die op het eiland blijven, die offeren ook iets op. Het offer om iets heel anders te kunnen meemaken, een andere beleving of ander perspectief te krijgen. Maar als we elkaar waarderen, kunnen we wel samen vooruit.”