Dia di Boneiru 2015 – foto: Janita Monna
KRALENDIJK – Een luid applaus is te horen als gedeputeerde van cultuur Benito Dirksz is uitgesproken. Hij brak een lans voor een betere positie van het Papiaments in het onderwijs, en daarmee vertolkte hij de gevoelens van velen.
Dirksz sprak tijdens het officiële deel van Dia di Boneiru, dat zondag is gevierd op het Wilhelminaplein in Kralendijk, in aanwezigheid van genodigden uit Saba en van interim-premier Ben Whiteman van Curaçao. Met als thema ‘Papiamentu nos identidat’ kreeg de dag niet alleen een feestelijk, maar ook een taalpolitiek tintje.
Taalunie
Niet voor niets is lang over het thema gesproken, zegt Dirksz. De discussie die momenteel op het eiland woedt over de instructietaal in het onderwijs speelde daarbij een rol. Die discussie kwam op gang na het advies dat de Taalunie eerder dit jaar uitbracht: ‘gebruik Nederlands voor kennisontwikkeling en breng kinderen zo vroeg mogelijk met die taal in aanraking. Gebruik Papiaments op school voor ontwikkeling van de identiteit’.
‘Een belediging’ vond de Bonairiaanse Fundashon Akademia Papiamentu dat advies. Voorzitter van de Akademia Papiamentu, Gerladine Dammers, zette die woorden in haar toespraak op Dia di Boneiru nog eens kracht bij. Dat zij voorstander is van onderwijs in de taal van het eiland, steekt ze ook niet onder stoelen of banken. “De discussie wordt te vaak gevoerd op emotionele gronden. Maar het is bewezen dat als je je moedertaal goed beheerst, je ook andere talen makkelijker leert. Het maakt kinderen mondiger als ze les krijgen in hun eigen taal, ze voelen zich zekerder. Net als Saba, Statia, Nederland, China en Amerika, heeft ook Bonaire recht op onderwijs in de moedertaal.”
Papiaments
Gedeputeerde Clark Abraham is het met haar eens. Hij wil niet voorbij gaan aan de prominente plek van het Nederlands in de Bonairiaanse maatschappij, maar als het aan hem ligt, krijgen zijn kinderen straks les in Papiaments. “Nederlands is voor de meeste kinderen hier een vreemde taal, een taal die ze nog moeten leren. En toch is dat de taal waarin ze worden onderwezen in andere vakken.” Daarbij, voegt hij als verantwoordelijk gedeputeerde van Economische Zaken toe: “Papiaments is de lingua franca van Bonaire, en ook de taal waarin zaken worden gedaan. Dus het simuleren van het gebruik van Papiaments draagt bij aan economische ontwikkeling.”
Docent Papiaments Edy Carolina, die de ochtend op het Wilhelminaplein bijwoont, vindt het Taalunie-advies ‘vaag’. “Wat betekent dat: ‘Papiaments voor ontwikkeling van de identiteit’? Mogen we dan gaan dansen en zingen in onze moedertaal?’”
Arte di Palabra-winnaar Johnrick Anthony – foto: Janita Monna
De rijkdom van de taal toont de jonge Johnrick Anthony, met een levendige voordracht van het verhaal ‘Yorado di morto’, waarmee hij de voordrachtwedstrijd Arte di Palabra (woordkunst) won. Zijn theatrale optreden en de mimiek en intonatie waarmee hij het oude gebruik van het huilen bij de doden vertolkt, tonen talent.
“De discussie is nog niet ten einde”, denkt Carolina, “Als kinderen in mijn les dingen niet begrijpen, verduidelijk ik iets in het Nederlands, of Spaans of Engels. Dat kan omgekeerd ook. Niet alles hoeft in het Papiaments, maar waarom zou je het niet als ondersteuning mogen gebruiken?”
Taalsituatie
De Fundashon Akademia Papiamentu heeft de Eilandsraad gevraagd om bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan te dringen op een onafhankelijk onderzoek naar de taalsituatie op Bonaire.
Door Janita Monna