De slagboom bij Eric’s ATV Adventures staat omhoog, maar het terrein oogt verlaten. Het lint dat door de overheid is gespannen, markeert de grens van wat nog mag. Eric Raphaela runt hier al twintig jaar zijn bedrijf. “We wachten op sterke argumenten om alles te ontruimen,” zegt hij, terwijl hij over het terrein kijkt dat door een projectontwikkelaar is opgekocht. “Het hele gebouw moet in principe weg.”
Raphaela exploiteert zijn bedrijf die quadtours aanbiedt al twee decennia op Bapor Kibra, vlak bij Mambo Beach op Curacao. In die jaren bouwde hij een vaste klantenkring op en bood hij werk aan zeventien medewerkers, veelal jonge mensen. “Onze baas geeft jongeren een kans,” zegt één van hen. “Maar nu is er angst. Misschien raken we onze baan kwijt. Ik heb ook een familie.”
De onzekerheid is volgens Raphaela niet nieuw. Al die jaren werkte hij zonder formele vergunning, terwijl hij bleef wachten op duidelijkheid vanuit de overheid. “We zijn hier niet zomaar gaan zitten,” zegt hij. “Dit terrein is ooit door Domeinbeheer aangewezen. Maar het is nooit geformaliseerd.”
Nieuwe plannen achter het terrein
De situatie veranderde toen het terrein achter zijn bedrijf werd verkocht aan een ontwikkelaar. Daar wordt gewerkt aan een grootschalig toeristisch project met appartementen en voorzieningen. Op de website van de ontwikkelaar wordt gesproken over een luxe ontwikkeling die het gebied moet transformeren. Volgens Raphaela werd zijn locatie daarmee ineens een obstakel. “Ze willen hier een brede, mooie ingang maken,” zegt hij, terwijl hij wijst naar de plattegrond van het project. “En die ligt precies waar wij nu zitten.”
Niet lang daarna volgden concrete stappen. Aqualectra sloot de stroom en het water af. Het terrein werd afgezet. De boodschap was helder: Raphaela moet vertrekken. Raphaela spande een rechtszaak aan tegen de ontruiming, maar die liep onlangs stuk op formele gronden. De inhoudelijke argumenten zijn daarbij niet beoordeeld. Wat dit betekent voor zijn verdere mogelijkheden is vooralsnog onduidelijk.
Volgens advocaat Achim Hendriques, die Raphaela bijstaat, laat de zaak zien hoe kwetsbaar burgers en ondernemers zijn wanneer formele vastlegging jarenlang uitblijft. Twintig jaar gebruik zonder definitieve afspraken kan, zodra belangen verschuiven, ineens tegen hen werken.
Niet de enige
Raphaela staat niet alleen. Op andere plekken op Curaçao spelen vergelijkbare situaties, waarbij langdurig gebruik en mondelinge afspraken nooit zijn vastgelegd en onzekerheid ontstaat zodra plannen veranderen.
Bij Baya Beach vreest kapelaan Norwin Martina het beheer over het pand en het strand te verliezen. Al vijftien jaar houdt hij daar religieuze bijeenkomsten. Volgens Martina werd hij destijds mondeling aangewezen als beheerder, maar een schriftelijke bevestiging bleef uit. Ondanks herhaalde verzoeken kreeg hij die nooit.
De onzekerheid nam toe toen medewerkers ontdekten dat bij de toegang tot het terrein graafwerkzaamheden waren verricht. Er zouden gaten zijn gegraven om de toegangsweg af te sluiten. Volgens betrokkenen zou er inmiddels een nieuwe beheerder zijn benoemd. Martina zegt meer keren contact te hebben gezocht met het ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning voor duidelijkheid, maar geen antwoord te hebben gekregen. Ook bij de verantwoordelijke minister kreeg hij geen nadere toelichting.
Lang wachten zonder antwoord
Volgens advocaat Achim Hendriques gaat het hier niet om losse incidenten. Hij wijst op meer dossiers waarin ondernemers of gebruikers soms tientallen jaren wachten op afhandeling van vergunningaanvragen of formalisering van hun gebruik. Zo noemt hij ook een ondernemer op het strand van Santa Cruz die al circa 35 jaar in onzekerheid verkeert over zijn aanvragen. Wat deze situaties gemeen hebben, is dat langdurig gebruik vaak wordt gedoogd, terwijl formele vastlegging uitblijft. Zolang plannen en belangen niet veranderen, lijkt dat geen probleem. Pas wanneer nieuwe ontwikkelingen zich aandienen, wordt de juridische kwetsbaarheid zichtbaar.
Overleg, maar veel vragen blijven open
Inmiddels is Raphaela door de overheid uitgenodigd voor overleg. Hem is toegezegd dat wordt meegedacht over een alternatieve locatie voor zijn bedrijf. De bredere vragen die zijn situatie oproept, blijven vooralsnog onbeantwoord. Hoe wordt omgegaan met langdurig gebruik van overheidsterreinen zonder formele vastlegging, en welke rechtszekerheid dat biedt voor andere ondernemers en organisaties, is onduidelijk.
Het ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning is benaderd voor een beleidsmatige reactie, maar had ten tijde van afronding van dit artikel nog niet gereageerd.
