De Koninklijke Marechaussee mag mensen niet langer controleren op basis van hun huidskleur, oordeelt het gerechtshof in Den Haag. “Wij wisten allang dat ze mensen etnisch profileren”, reageert voorzitter Lionel Martijn van Overlegorgaan Caribische Nederlanders (Ocan).
De rechtszaak is aangespannen door onder andere Amnesty International na een incident op Eindhoven Airport. Een zwarte man werd als enige uit de rij gehaald voor controle.
De Nederlandse staat voert als verdediging aan dat de marechaussee niet op basis van huidskleur controleert, maar dat kleur wel relevant kan zijn bij de selectie. Huidskleur was wel doorslaggevend, oordeelt het gerecht. “Als alleen de huidskleur anders zou zijn geweest, zou geen selectie hebben plaatsgevonden.”
“Het maken van onderscheid op basis van ras, zonder objectieve en redelijk rechtvaardiging, is een bijzonder ernstige vorm van discriminatie.”
Ocan roept op om een klacht in te dienen
Martijn raadt elke Caribische Nederlander die het gevoel heeft etnisch geprofileerd te worden aan om een klacht in te dienen. Bijvoorbeeld als dat op een luchthaven gebeurt.
“Dat kan door een brief te sturen naar de Nationale Ombudsman”, zegt Martijn.
Ook kunnen mensen terecht bij een antidiscriminatiebureau of bij Controle Alt Delete.
Meer toezicht op grenswachters
Lionel Martijn weet dat de medewerkers bij de grenscontrole opgeleid worden om ‘kleurloos te kijken’. “Maar toch zou het goed zijn als er meer ogen kritisch meekijken.”
“Helaas zijn er bijna geen organisaties meer in Nederland die opkomen voor de belangen van migrantengroepen”, vindt hij. “Daardoor komen ze er mee weg, tot het te gortig wordt. Of tot je iemand treft als Mpanzu Bamenga; iemand die zelf jurist is en het er niet bij laat zitten.”
‘Ook douane in de gaten houden’
Ocan merkt op dat ‘alle aandacht nu uitgaat naar de marechaussee’. Volgens voorzitter Martijn moet er gekeken worden of de douane ook aan etnisch profileren doet.
SP-Kamerlid Leijten heeft daar dinsdag vragen over gesteld. “Zo’n uitspraak als deze geldt niet alleen voor de marechaussee”, zegt staatssecretaris Van den Burg (Justitie en Asiel).
Het verhaal van Mpanzu BamengaBamenga werd in 2018 op Eindhoven Airport als enige uit de rij gehaald door de Koninklijke Marechaussee. “De marechaussee zei dat ze opzoek zijn naar criminelen en asielzoekers. Iedereen mocht doorlopen, maar ik werd uit de rij gehaald”, vertelde hij tegenover de NOS. Bamenga stelt dat hij het prima had gevonden als hij in een bepaald daderprofiel paste, maar niet dat hij op basis van zijn zwarte huidskleur wordt gecontroleerd. “Vernederend, stigmatiserend en discriminerend.” Hij is raadslid, jurist en burgerrechtenactivist. In 2021 heeft hij de mensenrechtenprijs gewonnen van het College voor de Rechten van de Mens vanwege zijn strijd tegen etnisch profileren. |
‘We gaan ons aan de uitspraak houden’
Van den Burg is dinsdag na de uitspraak meteen naar de Kamer geroepen om verantwoording af te leggen. De Nederlandse regering gaat erop toezien dat de uitspraak volledig wordt nageleefd, zegt staatssecretaris Van den Burg. “We gaan ons aan die uitspraak houden.”
Denk-Kamerlid Stephan van Baarle heeft verschillende Kamervragen. “Huidskleur en ras speelden een nadrukkelijke rol. Dat zijn de letterlijke woorden die de staatssecretaris uitte. Erkent de staatssecretaris dat het institutioneel racisme is?”
Daar komt geen duidelijke ja of nee op. “Er wordt daar verschillend over gedacht”, zegt Van den Burg. Wel benadrukt hij dat het Nederlandse kabinet tegen discriminatie en racisme is.
Gaat kabinet doorprocederen?
Van Baarle (Denk) wil weten of het kabinet door gaat procederen. Er is geen definitief besluit genomen, zegt Van den Burg. Waarschijnlijk komt daar volgende week een antwoord op. Het kabinet zegt de uitspraak eerst te willen ‘bestuderen’.
Verschillende partijen doen vervolgens een dringend beroep op het kabinet om zich bij de uitspraak neer te leggen.
Cassatie zou ‘een verkeerd signaal’ zijn, vindt Tweede Kamerlid Belhaj van coalitiepartij D66. “Het is een keuze om in cassatie te gaan of niet”, aldus GroenLinks-Kamerlid Kröger van de oppositie.
De Wekelijkse UpdateBlijf op de hoogte van de belangrijkste updates uit de Caribische gemeenschap. Abonneer je net als anderen ook op de gratis nieuwsbrief. |
