De Nederlandse staatssecretaris van Asiel Eric van der Burg is op Curaçao en Aruba om te kijken hoe zij omgaan met asielzoekers en andere migranten. Maar heeft hij wel wat te vinden van de situatie op deze eilanden nadat in Nederland de asielopvang zo misgaat?
“Ik moet terughoudend zijn, als ik al ergens iets van vind”, beaamt Van den Burg. “Omdat ik eerst moet zorgen dat ik als staatssecretaris de boel zelf op orde heb in Nederland.”
Toch is hij niet helemaal terughoudend, als het gaat om de grote toestroom van Venezolaanse mensen die al jaren naar de eilanden vluchten. “Curaçao en Aruba hebben het erg zwaar, is mijn hoofdconclusie. Als je kijkt naar de hoeveelheid mensen die hier nu op Aruba zijn uit Venezuela, en je zou dat vertalen naar Nederland; dan zouden we in Nederland bijna 2 miljoen mensen moeten opvangen.”
“Nou, in Nederland heb ik al moeite om de 130 duizend mensen die daar zijn vanuit Oekraïne en de rest van de wereld op te vangen.”
Geen opvang voor asielzoekers
Hulporganisaties schatten dat op Aruba 15.000 tot 20.000 ongedocumenteerde mensen zijn. Ze kunnen bij binnenkomst asiel aanvragen en worden niet zoals in Curaçao opgesloten. Maar er is geen opvang geregeld terwijl dat volgens de internationale vluchteling- en asielverdragen wel moet.
Om te overleven, werken de meeste ongedocumenteerde mensen illegaal op Aruba, wat de overheid oogluikend toestaat.
Daarnaast is er een lange wachtlijst van 1.700 asielzoekers die Aruba met een groep Nederlandse IND-medewerkers afhandelt. De capaciteit om dat te doen is niet genoeg: Aruba heeft deze week bij Van der Burg om meer IND’ers gevraagd.
Aruba laat maar twee procent toe
De staatssecretaris Justitie en Veiligheid merkt op dat er een groot verschil is in de afhandeling van asielverzoeken: Aruba wijst 98 procent af terwijl, Nederland 70 procent toelaat.
“Het is een omgekeerde situatie hier”, zegt Van den Burg. “Op het moment dat ze uitgezet dreigen te worden, vragen ze asiel aan en omdat 98 procent wordt afgewezen, gaan de meesten in de illegaliteit. In Nederland vraag je asiel aan en krijg je dat in 70 procent van de gevallen en als je het niet krijgt, dan ga je pas de illegaliteit in.”
Als reden geeft de Arubaanse regering dat de meeste verzoekers, economische vluchtelingen zijn uit Venezuela. En armoede is geen geldige reden om asiel te krijgen. Maar met de ervaring van asielzoekers uit andere landen, vindt de staatssecretaris 2 procent toelating ‘buitengewoon laag’ en wil zich daarin nog verder verdiepen.
Op Curacao bestaat ‘de asielzoeker’ niet
Op Curaçao bestaat de asielzoeker officieel niet, want het land heeft nog altijd de verdragen daarvoor niet ingevoerd. In de praktijk betekent dat het eiland vluchtelingen, asielzoekers en andere ongedocumenteerden opsluit in de beruchte ‘vreemdelingenbarakken’.
Mensenrechten- en vluchtelingenorganisaties trekken al jaren aan de bel over deze ‘inhumane’ opvang, ook in Nederland.
Inmiddels bouwt Curaçao met Nederlands geld een nieuw vreemdelingendetentiecentrum, maar met grote vertraging. “De bouw moet over 4 weken klaar, alleen dan moet de inrichting nog plaatsvinden”, vertelt de politicus over de voortgang.
Staatssecretaris: ‘Nederland moet niet te grote broek aantrekken’
Of hij bij de Curaçaose regering ook erop heeft aangedrongen dat ze de internationale verdragen gaan invoeren? “Dat is niet aan de orde geweest in de gesprekken.”
“Wat ik ervan vind? In zijn algemeenheid vindt Nederland dat alle landen in de wereld, dus ook de landen in het Koninkrijk, de vreemdelingenrechtelijke verdragen moeten ondersteunen. Maar ik vind dat ik niet een te grote broek moet aantrekken.”
De bestuurder noemt als voorbeeld dat in Nederland de verdragen tot statenloosheid uit 1951 en 1961 ook nog maar net door de Tweede Kamer zijn. “En het moet nog door de Eerste Kamer. Dus ook daarin moet je wel voorzichtig zijn, als je zegt dat anderen aan de regels moeten voldoen. Dan moet je het zelf ook doen.”
Cijfers Bonaire onbekend
Op de laatste dag van zijn werkbezoek opent de Nederlandse staatssecretaris het nieuwe IND-kantoor op Bonaire. Hoe groot de wachtlijst van asielzoekers daar is, kan hij nog niet zeggen. “Ik moet de cijfers nog krijgen.”
