ORANJESTAD – Om toeloop van mensen en daardoor het risico op meer coronabesmettingen te voorkomen, digitaliseert Aruba een deel van het verkiezings- en ook stemproces. Zo komt op de oproepkaart (stempas) een QR-code met daarop de kiezersgegevens en wordt het ingevulde stembiljet gescand op het moment dat de kiezer dit in de stembus gooit.
Met dit laatste worden de (voorlopige) verkiezingsresultaten ook veel sneller bekend, legt Sharin Luydens uit. Het hoofd van Dienst Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister (Censo) informeert verder dat het aantal stembureaus van 62 naar 70 gaat. Om zo ook rijen te voorkomen.
“We willen op deze manier dat er per stembureau maximaal 1050 stemmers terecht kunnen. Vooral in Noord zagen we dat ze te groot werden. Veel mensen klagen dan van waarom kunnen we niet bij hetzelfde stembureau als altijd weer gaan stemmen. Maar dat gaat niet en straks loopt het op tot 2000 per stembureau. Dat is onmogelijk, zeker nu met Covid.”
Digitalisering in het stembureau
Luydens benadrukt dat het digitaliseren niet betekent dat mensen elektronisch kunnen stemmen. “Dat geeft een verkeerde indruk. Het gaat om het digitaliseren van het administratieve proces zodat alles dus sneller gaat.”
Wat concreet verandert is: de kiezer komt het stembureau binnen met de oproepkaart en in plaats dat de voorzitter van het stembureau het corresponderende nummer oproept waarna een ander een boek opent en dit afvinkt, wordt voortaan de QR-code gescand en ziet de voorzitter dit op een tablet. Na de controle krijgt de kiezer het stembiljet en bij het gooien in de stembus, wordt de stemkeuze ingescand (elektronische stemteller).
Als het stembureau om zeven uur ’s avonds sluit, worden de gescande stemmen per partij en per kandidaat op papier uitgedraaid en gaat er een versleutelde chip met de gegevens naar de Censo die dan de (voorlopige) resultaten bekend maakt. “De stembureaumedewerkers kunnen dan zonder druk en in alle rust de bussen openmaken en biljetten gaan sorteren en matchen met de gescande resultaten”, aldus Luydens.
Volgens haar gaat het om een Canadees systeem dat ook is gebruikt bij de verkiezingen in Amerika.
20 partijen geregistreerd
Veranderingen zijn er ook in het verzamelen van de handtekeningen voor de politieke partijen die geen zetel bij de vorige verkiezingen haalden. Censo heeft nu de lijst bekend gemaakt van geregistreerde politieke partijen. Dat zijn er 20 want nu blijkt dat er nog een derde nieuwe partij zich voor de einddatum heeft weten aan te melden: Pueblo Prome van Jan de Ruijter en Michael Williams.
Maar Luydens zegt niet te weten hoeveel van de al geregistreerde (oude) partij nu weer mee willen doen. “Ik weet dat de politie laatst degene die serieus meedoen heeft uitgenodigd over de regels.” De politie zei toen tegen Caribisch Netwerk dat het om 9 à 10 partijen gaat.
Welke er straks echt mee mogen doen aan de verkiezingen, is dus afhankelijk van of ze genoeg handtekeningen krijgen. Kiezers kunnen hiervoor naar het Censo-kantoor aan de LG Smith Boulevard en de extra locaties MFA Savaneta of MFA Noord, wordt nu bekend. Een kiezer mag maar voor 1 partij een handtekening zetten, benadrukt Luydens.
Tijdstip om te stemmen
Het normale met parades en feestelijk indienen van de kandidatenlijst gaat dit keer in sober vorm op 7 mei: het kan digitaal of de partij maakt een afspraak en mag met maximaal twee personen dit komen inleveren.
Over afspraken gesproken: op de oproepkaart wil Censo ook een tijdstip voor de stemmer. Luydens: “Als je niet komt op dat tijdstip, ok dat is je recht. Maar we hopen hiermee massale toeloop van stemmers te beperken. Dus we vragen de medewerking van iedereen.”
Eén agent per stembureau
Eén van de problemen die tijdens de verkiezingen op Curaçao speelde en waarna een enorme en dodelijk corona-uitbraak plaats had, is dat tijdens het stemmen de partijen met hun aanhangers toch massaal kwamen opdagen. En geen afstand hielden en/of hun mondkapjes op hielden. De politie greep bovendien amper in.
Luydens: “We gaan niet over de openbare orde en de handhaving van de coronamaatregelen. We hebben wel afgesproken dat bij elke stembureau 1 agent zal posten. Maar over het wel en niet ingrijpen, daar gaan we niet over. We hopen wel dat iedereen, ook politieke partijen, het goede voorbeeld geven.”
De Arubaanse verkiezingen zijn vervroegd en vinden op 25 juni plaats.
