KRALENDIJK – Op Bonaire is er ‘sam’, een oeroud mini-kredietsysteem voor mensen die niet rijk genoeg zijn om bij een bank aan te kloppen voor een lening. Vroeger was sam de ideale oplossing voor een nieuw gasfornuis of koelkast, maar nu wordt sam aangesproken voor een cruise of een plastische borstcorrectie. “Een te hoge sam brengt Bonairianen in problemen”, zegt Jona Chirino-Felida, voorzitter van de Werkgroep Schuldhulpverlening.
Ze zegt dat niet alleen de ouderwetse spaarmethode sam problematische schulden veroorzaakt. “Ook de gemakkelijk af te sluiten smartphone-contracten of de autoshows die klanten lokken met aantrekkelijke rentes brengen de Bonairiaanse huishoudens in de problemen.”
Chirino-Felida slaat alarm. Ze heeft het over ‘een wildgroei van financiële problemen’. Het treft niet alleen kwetsbare groepen zoals ouderen, alleenstaande ouders of jonge volwassenen; het woekert onder alle sociale klassen in de samenleving.
‘Dit onderwerp is nog steeds taboe’-Jona Chirino-Felida, voorzitter Werkgroep Schuldhulpverlening
S.I., een mbo-afgestudeerde, neemt zichzelf als voorbeeld. “Plotseling ging het mis. Ik had een persoonlijke lening bij de bank. Nadat ik werkloos werd, kreeg ik achterstand in de maandelijkse aflossing. Ik begon toen bij familie te lenen om zo de bank te kunnen betalen. Op een gegeven moment kon ik door de bomen het bos niet meer zien. Ik kreeg achterstand in mijn vaste lasten.”
Jona Chirino-Felida – foto: Nathaly Evertsz- Ipcedencia
“Dit onderwerp is nog steeds taboe”, zegt Chirino-Felida. “Onze mensen praten niet graag over financiële problemen. Geld is immers iets heel persoonlijks. Schaamte weerhoudt ons om op tijd aan de bel te trekken. Wanneer er eenmaal hulp wordt gezocht, is de mate van zelfredzaamheid beperkt.”
L.E. is nu 55 jaar. Hij had een eenmanszaak. “Ik heb de afgelopen jaren een enorme belastingsschuld opgebouwd door achterstallige betalingen. Ik heb een aantal keren afspraken gemaakt met de belastingdienst maar ik kon die telkens niet nakomen omdat ik geen vast inkomen heb. Inmiddels is er beslag gelegd op mijn spullen en leef ik van dag tot dag. Mijn familie helpt me waar ze kan maar ruimte voor leuke dingen is er niet.”
‘Ik leef van dag tot dag’ – voormalig ondernemer L.E.’
Chirino-Felida: “Onze huishoudens zijn niet gewend om een begroting te maken en zich hieraan te houden. Dit is de eerste stap in de voorlichtingsprogramma’s. Verder moeten we van slechte gewoontes af zoals te snel een lening afsluiten. Er moet meer aandacht zijn voor de rol die gedrag speelt bij het hebben van schulden en financiële problemen.”’
De Werkgroep Schuldhulpverlening heeft een plan van aanpak ingeleverd bij het Openbaar Lichaam Bonaire. “Het is nu wachten op goedkeuring van de overheid”, zegt Chirino-Felida. Zij wil er nog niet over uitwijden maar wil ook afspraken maken met de banken.
“De banken zeggen dat ze zich houden aan de richtlijnen van Autoriteit Financiële Markten (AFM) maar we zien door het jaar heen verschillende acties om klanten over te halen tot het afsluiten van een lening. Ze organiseren autoshows met aantrekkelijke rentes, of de bankemployees benaderen telefonisch een klant met het aanbod om een lening af te sluiten. Dat helpt niet om het probleem terug te dringen.”
