| Naeem Juliana (29) vertrok op zijn zeventiende van Sint-Maarten naar Nederland om daar te gaan studeren. Inmiddels is hij arts en psychiater in opleiding. Op Caribisch Netwerk lees je zijn ervaringen als Antilliaanse young professional in Nederland. |
“Een goed mens is iemand die zich mentaal instelt dat hij op een gegeven moment, op het juiste moment, de juiste beslissingen neemt.” Aldus Jan Brokken onlangs bij VPRO Boeken. Hij was bij dat programma om zijn boek ‘De rechtvaardigen’ te bespreken. Hierin vertelt hij het verhaal van Jan Zwartendijk, Nederlands consul in Litouwen tijdens WOII. Zwartendijk redde duizenden Joden tijdens de oorlog, en verdiende daarmee de bijnaam ‘De Engel van Curaçao’.
In samenwerking met een Japanse ambtgenoot, en om opportunistische redenen met de persoonlijke zegen van Jozef Stalin, verstrekte Zwartendijk Joodse vluchtelingen een visum voor Curaçao. Via de transsiberie route en Japan konden ze op die manier het Oost Europa ontvluchten dat op het punt stond ten prooi te vallen aan de nazi’s.
Zwartendijk zou nooit weten dat de overgrote meerderheid van de duizenden mensen die hij had geholpen een veilig heenkomen hadden gevonden. Zijn kinderen correspondeerden hier aan het einde van zijn leven met verschillende instanties over, en ontvingen het verlossende antwoord slechts vier dagen na zijn dood. In de tussentijd had Zwartendijk wel een reprimande ontvangen van het ministerie van buitenlandse zaken, omdat hij bij het verstrekken van de visa niet de juiste procedures zou hebben gevolgd.
Zo min mogelijk Venezolaanse vluchtelingen aan een officiële status laten komen lijkt zwaarder te wegen dan de menselijke maat in individuele gevallen
Een bittere illustratie van het feit dat juist handelen en het volgen van de regels niet altijd met elkaar verenigbaar zijn. Dat brengt me bij een fragment uit een nieuwsitem van de NOS, over de Venezolaanse vluchtelingencrisis op Curaçao. Daarin wordt minister van bestuur Armit Konket gevraagd naar het handelen van zijn ambtenaren inzake een casus van een samengesteld Curaçaos-Venezolaans gezin. De Curaçaose man wil het kind van zijn Venezolaanse partner erkennen, wat niet lukt bij de burgerlijke stand. Zo min mogelijk Venezolaanse vluchtelingen aan een officiële status laten komen lijkt zwaarder te wegen dan de menselijke maat in individuele gevallen. De minister: “Uitgangspunt is altijd; de wet, de regels. Daar kunnen we niet van wijken.”
Met het gezin van Sheldon, zo heet de Curaçaose vader, komt het hopelijk nog goed. Maar veel lotgenoten van zijn vriendin vonden al de dood. Velen in Venezuela, anderen op zee of tegen de rotsen van de noordkust van Curaçao. Twaalf duizend Venezolanen zoeken inmiddels beschutting in de schaduw van de Curaçaose illegaliteit. Daarbuiten hangt namelijk de continue dreiging van onmiddellijke deportatie. Maar op hun schuilplekken valt hen regelmatig misbruik en uitbuiting ten deel.
De Curaçaose regering zou de woorden van Jan Brokken tot zich door moeten laten dringen
Het is te begrijpen dat een klein eiland als Curaçao nerveus wordt van het vooruitzicht van een massale toestroom van vluchtelingen. De opnamecapaciteit van het eiland en diens economie is beperkt. Maar er moet een middenweg mogelijk zijn tussen met lede ogen aanzien hoe je wordt overlopen en de draconische aanpak van dit moment.
Jan Zwartendijk kon ook niet alle Joden van Oost Europa redden. Maar elk leven dat door zijn ingrijpen tot bloei kon komen deed ertoe en doet ertoe. De Curaçaose regering zou de woorden van Jan Brokken tot zich door moeten laten dringen. Hun moment in de geschiedenis om juist te handelen is aangebroken. Twaalfduizend Venezolanen kunnen geen dag langer wachten.
