Isla-raffinaderij: wie gaat er nog investeren in schone lucht?

DEN HAAG – De zoektocht van de Curaçaose regering naar nieuwe investeerders voor de Isla-raffinaderij loopt tot nu toe nergens op uit. Maar al zou er een nieuwe investeerder gevonden worden, dan betwijfelen experts dat de bevolking schonere lucht krijgt op het eiland.

“De raffinaderij is zo slecht onderhouden dat het op instorten staat. Waarom zou een bedrijf daar nog in gaan investeren?”, vraagt Sven Rusticus van GreenTown zich af.

Al jaren worden mensenrechten geschonden op Curaçao door de giftige uitstoot van de raffinaderij, ziet de Tweede Kamer. In de wijken waar de vervuilde lucht neerdaalt, zijn de huizen verkleurd en op de ijzeren hekken is een groene chemische reactie te zien. Verschillende inwoners hebben chronische ziekten opgelopen en jaarlijks vallen er zelfs doden hierdoor.

Haat- liefdeverhouding
Het is onder de bevolking een haat-liefdeverhouding geworden met de Venezolaanse huurder van de raffinaderij: PdVSA. Want waar de overheid vaak niet thuis gaf voor het sponsoren van cultuur-, armoede- en schoolprojecten, maakte de raffinaderij ze wel mogelijk. PdVSA gebruikt dan ook, ondanks alle milieuschandalen, met trots de leus ‘ku kurason pa komunidat’ (met een hart voor de bevolking).

De Curaçaose bestuurders en ambtenaren blijken al jarenlang niet in staat te zijn om tegen PdVSA op te kunnen treden. Ook nu niet, erkent premier Rhuggenaath in een interview. “Het kan zijn dat de vorige regeringen misschien bang waren voor de consequenties, als het bedrijf niet goed reageert op bepaalde handhaving. Maar ik zou het geen politieke macht noemen.”

“De Chinezen zijn niet betrouwbaar en Venezuela kan het niet”

Rusticus denkt dat politiek Willemstad bang is voor een opstand onder de bevolking. “Maar het voordeel is nu, dat de regering kan zeggen dat ze van alles geprobeerd hebben. De Chinezen zijn niet betrouwbaar en Venezuela kan het niet.”

Samen met GreenTown probeert Rusticus politiek Willemstad al zeven jaar ervan te overtuigen om de raffinaderij op te doeken en een compleet nieuwe en duurzame stad te bouwen. Maar net als voorgaande regeringen, ziet ook premier Eugene Rhuggenaath dat nog niet zitten: hij wil de raffinaderij vooralsnog proberen te moderniseren en steunt de plannen van GreenTown ‘misschien voor de lange termijn’.

Handhaving milieunormen
“Ons doel is dat bedrijven zich volgend jaar gaan houden aan de huidige norm”, zegt de premier stellig. “We zijn al in gesprek met de raffinaderij om te kijken welke investeringen ze gaan doen, om te kunnen handhaven. De metingen worden gedaan en ambtenaren worden getraind. Handhaving zal komen.”

“De wil om te handhaven is er nooit geweest op Curaçao”

Net als Rusticus heeft ook Arjan Linthorst van de Stichting Schoon Milieu een hard hoofd in de belofte van de premier. “Wij hebben al heel vaak geprocedeerd. Maar handhaving hangt af met kúnnen en wíllen. Curaçao kan het niet: het is en klein eiland en dan valt het niet mee om als overheid de handhaving zelf in te richten.”

“Maar dan is er de wil om te handhaven en die is er nooit geweest op Curaçao”, stelt Linthorst. “Want technische expertise zou binnen no-time geregeld kunnen worden in één verzoekje aan de Koninkrijksregering.”

Waarom gelooft premier Rhuggenaath dan dat handhaving van de milieunormen onder zijn kabinet in 2018 wel gaat lukken? Misschien omdat de premier geen andere optie heeft. “Er is nooit een openbare aanbesteding geweest”, vertelt hij. “Ik kan niet kijken wat de alternatieven zijn, want die zijn er niet”, aldus Rhuggenaath.

Nepnieuws

De kans is groot dat de onderhandelingen voor de overname van de raffinaderij door het Chinese staatsbedrijf Guandong Zhenrong Energy (GZE) gestaakt worden. De regering van Curaçao twijfelt openlijk op Radio Direct aan de financiële gezondheid van dit bedrijf. GZE houdt vol dat de berichtgevingen over hun slechte financiële staat ‘nepnieuws’ is.

Mocht het Chinese staatsbedrijf wegvallen, dan hoopt premier Eugene Rhuggenaath dat de huidige huurder uit Venezuela, PdVSA, nog tijdelijk doorgaat. Als noodoplossing, totdat er een huurder is gevonden voor de komende decennia. Maar ook dit scenario staat op losse schroeven gezien de negatieve financiële situatie van PdVSA en het recente dreigement van de Venezolaanse president Nicolás Maduro om het eiland te boycotten.