| Caribisch Netwerk brengt een serie artikelen over de eilanden, vijf jaar na de Staatkundige Vernieuwing, die op 10 oktober 2010 werd voltooid. Op die datum werden de Nederlandse Antillen ontbonden en zijn Sint Maarten en Curaçao autonome landen binnen het koninkrijk geworden. Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn sindsdien ‘bijzondere gemeenten’ van Nederland. Aruba heeft al sinds 1986 een autonome status en behoorde niet meer tot de Nederlandse Antillen. |
KRALENDIJK – Het kan de invloed zijn van de nieuwe supermarkt of de instelling van een maximumprijs op producten van eerste levensbehoefte, de daling van de eurokoers, een scherpere inkoop, ‘agressievere concurrentie’ of een samenspel van factoren. Maar het verschil in prijs in de supermarkt tussen Bonaire en Nederland is gedaald.
Er werd 53,51 dollar op Bonaire betaald voor een karretje boodschappen met 24 artikelen. Een heel wit brood, rijst, een blik bonen, vier blikjes tonijn, komkommer, een kilo kip, thee, wasmiddel, wc-papier en andere basisproducten. Dezelfde artikelen werden in Nederland gekocht voor, omgerekend, 44,72 dollar. Was boodschappen doen op Bonaire anderhalf jaar geleden nog zo’n 40 procent duurder dan in Nederland, dat is nu nog 19 procent.
Beleving
Het grootste deel van de boodschappen werd bij Bondigro gehaald. De ‘coöperatieve supermarkt’ werd eind 2013 geopend en verkoopt vooral basisproducten. Winkelen bij Bondigro is geen beleving, zoals bij Van den Tweel, een van de andere grote supermarkten op het eiland, waar bijvoorbeeld ook een koffiecorner is. In de grote loods van Bondigro is het donker en de meeste producten staan op pallets of zitten in dozen. Het is de prijs die mensen naar de winkel trekt. Dat bevestigt een man die net met een volgeladen boodschappenwagen voor de kassa staat. Hij houdt sinds de supermarkt er is ‘weer wat over’ aan het eind van de maand.
De meeste mensen winkelen bij verschillende supermarkten: “Ik ga voor mijn basisproducten naar de Bondigro, maar dingen die ik hier niet vind, koop ik aan de overkant of bij de Chinees.” Die overkant is Warehouse, waar een zogeheten ‘goedkoopste prijsgarantie’ geldt: klanten die eenzelfde product elders goedkoper vinden, krijgen het gratis. De winkel verandert vervolgens meteen de prijs.
Lokaal
Supermarkten op Bonaire halen hun producten hoofdzakelijk uit Nederland, Amerika en Curaçao. Transportkosten worden vaak aangevoerd om de hoge prijzen op Bonaire te verklaren. Maar zeker als het gaat om verse groenten, die vaak duur zijn als ze van overzee worden gehaald, zijn er in de afgelopen tijd ook lokaal geproduceerde en goedkopere alternatieven gekomen.
Zo wordt bij Stichting Krusada bijvoorbeeld spinazie geteeld, en rucola, paksoi en verse kruiden. Het groenproject is een dagbestedingsproject voor ex-verslaafden. De groente wordt in een klein winkeltje op het terrein van de stichting verkocht, maar de spinazie van Krusada is voor 1,75 per 250 gram ook in veel supermarkten te koop. De kippen van de stichting leggen met 2 dollar voor een dozijn, ook de goedkoopste eieren van het eiland.
Wie koopt bij de Chinees om de hoek is voor zijn boodschappen duurder uit. Een pak melk kost er meer dan het dubbele dan wat Warehouse rekent, maar de blikjes tonijn blijken bij Chinese Supermarkt Zhung Kong weer goedkoper dan elders. Toch zijn de Chinese winkels vaak echte buurtsupermarkten, waar mensen komen die geen auto of fiets hebben, om hun boodschappen verder weg te halen. Krusada wil juist om die reden dat er ook bij de ‘buurtsupers’ aanbod van verse, betaalbare groente is.
Maximumprijs
Om de prijzen op het eiland te temperen en boodschappen ook voor minima betaalbaar te houden, geldt op Bonaire nog altijd een maximumprijs voor 36 producten van eerste levensbehoefte. Een groot aantal supermarkten, van Van der Tweel tot de Chinees in de buurt, verkoopt ten minste één merk van die 36 artikelen onder de maximaal vastgestelde prijs. Klanten kunnen in de winkels aan de gele ‘Bon Kompra’-kaartjes zien om welke producten het gaat.
Een kilo witte rijst mag niet meer kosten dan 1,69, Caribisch Netwerk betaalde 1,34. Toiletpapier heeft een maximumprijs van 0,48 cent per rol en is voor 0,31 cent te krijgen, dat is zelfs goedkoper dan in Nederland. De Bonairiaanse Consumentenorganisatie Unkobon zei onlangs te vrezen voor het voortbestaan van ‘Bon Kompra’. De overheid verzekerde dat het project een vervolg krijgt.
