Het is onvoorstelbaar dat de kleurrijke wijk Otrobanda op Curacao ooit vol stond met vervallen huizen en dichtgetimmerde ramen. Toch was dat het beeld, vóórdat de eerste murals hun intrede deden. Wie nu door de wijk loopt, ziet overal kleur: portretten van verzetshelden, abstracte patronen en uitbundige natuurbeelden op felgekleurde muren. “Het begon eigenlijk heel simpel,” vertelt Kurt Schoop, die betrokken was bij de stichting Ser’i Otrobanda. “We hadden lege en verpauperde panden. In Spanje, in het dorp Fresnedillas (Calle Real), zag ik hoe kunstenaars kunst in ramen van vervallen gebouwen plaatsten. Dat idee namen we mee naar Curaçao.”
Wat begon met kleine kunstwerken in ramen, groeide tijdens het eerste Kaya Kaya Festival – een straatfestival in Otrobanda waarbij kunst, muziek en buurtopbouw samenkomen – uit tot grote muurschilderingen. Niet alleen om de buurt mooier te maken, maar ook om mensen naar de wijk te trekken. “In de tijd van Instagram werd het bijna een speurtocht: toeristen en jongeren gingen op zoek naar de murals om foto’s te maken,” zegt Schoop. “Zo werden de schilderingen een middel om Otrobanda leefbaarder en aantrekkelijker te maken.”
De eerste murals
Een van de eerste grote voorbeelden verscheen in 2017 op de De Rouvilleweg, naast Teatro Luna Blou. Studenten van Instituto Buena Bista (IBB) werkten daar samen met Fundashon Ser’i Otrobanda aan een muurschildering op een vervallen pand, midden in de buurt. Ze spraken met bewoners en verwerkten hun verhalen in het kunstwerk. Het resultaat, uitgevoerd in zwart-wit, contrasteerde sterk met de omgeving en trok meteen de aandacht van voorbijgangers. Het project liet zien dat murals niet alleen muren opfleuren, maar ook een manier zijn om de gemeenschap te betrekken en verhalen zichtbaar te maken.
Eerste mural in Otrobanda. Foto Facebook
Tula op de muur
Eén van de meest indrukwekkende murals die de afgelopen maanden verscheen, is die van verzetsheld Tula. Kunstenaar Garrick Marchena werkte er jaren naartoe. “Ik wilde iets maken dat inspireert, niet alleen een herinnering aan pijn,” legt hij uit. “Tula staat voor kracht, visie en menselijkheid. Dat moest zichtbaar worden in de mural.” Tula leidde in 1795 de grote slavenopstand op Curaçao, waarbij honderden tot slaaf gemaakten in opstand kwamen tegen de koloniale overheersing. Hoewel de opstand bloedig werd neergeslagen, wordt Tula vandaag de dag gezien als symbool van verzet en vrijheid.
Mural ‘Tula’, gemaakt door kunstenaar Garrick Marchena. Foto Kim Hendriksen
Marchena werkte samen met historici en sprak met verschillende mensen om de juiste details te vangen. Zelfs de kleding en schoenen die hij schilderde, baseerde hij op historische bronnen. Voor het portret gebruikte hij een lokaal model, iemand met de juiste uitstraling en karakter. “Ik schilder niet zomaar een gezicht. Ik moet iemand vinden die het innerlijk van Tula kan dragen,” zegt Marchena.
Een galerij van Curaçaose helden
De Tula-mural is onderdeel van een groter project. Op de woningen om de hoek van de muurschildering brengt Garrick Marchena samen met lokale initiatiefnemers nog twaalf nieuwe portretten aan. Het gaat om helden die elk op hun manier iets positiefs hebben betekend voor Curaçao. “Ik wil niet alleen Tula eren,” zegt Marchena. “Ook andere mensen die iets goeds hebben gedaan voor ons eiland verdienen een plek op de muren.” Zo groeit er in Otrobanda een samengesteld monument waarin verschillende gezichten en verhalen samenkomen.
Komende zaterdag, tijdens het jaarlijkse Kaya Kaya Festival, is de nieuwe mural van Tula van Garrick Marchena te bewonderen. Daarnaast zijn er in aanloop naar het festival meer nieuwe schilderingen in de straten van Otrobanda verschenen, waardoor de wijk opnieuw verandert in een kleurrijk decor vol verhalen.
Foto’s Sue van Elteren
Meer dan verf op muren
De murals in Otrobanda zijn meer dan versiering, ze vertellen verhalen over Curaçao. Sommige verdwijnen weer als gebouwen worden gerestaureerd, anderen blijven langer zichtbaar. Voor kunstenaars en bewoners gaat het niet om eeuwigheid, maar om betekenis. “Het is een middel,” benadrukt Schoop. “Om de wijk leefbaarder te maken, om mensen samen te brengen.” Marchena hoopt dat zijn werk bezoekers laat nadenken én kracht geeft. “Als iemand langsloopt en er hoop uit haalt, of zich gesterkt voelt, dan is mijn doel bereikt.”
Foto Sue van Elteren
Een openluchtmuseum
Vandaag de dag is Otrobanda één groot openluchtmuseum. Elke muur, elke hoek lijkt een verhaal te vertellen. En terwijl de verf soms langzaam vervaagt, blijft de boodschap helder: de muren van Curaçao spreken, in kleur, in beelden, en in de verhalen die ze levend houden.
