Het Arubaanse Openbaar Ministerie (OM) eist twee jaar onvoorwaardelijke celstraf tegen de voormalige gevolmachtigde minister Guillfred Besaril (MEP) vanwege verduistering en misbruik van functie. Daarnaast eist het OM 199.482,33 florin en hangt er een celstraf van drie jaar boven zijn hoofd wanneer hij dit bedrag niet kan terugbetalen. Ook tegen medeverdachte G.L., voormalig waarnemend directeur van het Arubahuis, eist het OM een gevangenisstraf van 12 maanden, waarvan zes maanden voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaar, vanwege verduistering en misbruik van zijn functie.
“Uiteindelijk is de bevolking van Aruba de dupe van een gevolmachtigde minister die gelden van het land heeft gebruikt om zichzelf te verrijken en niet het land te dienen. Ook is het volk de dupe van een waarnemend directeur die het allemaal liet gebeuren waardoor steeds meer geld werd uitgegeven”, stelt officier van justitie Van Erp.
De bevolking moet kunnen vertrouwen op de overheid die het beste met hen voor heeft. Door het handelen van de verdachten is de integriteit van de overheid beschadigd, aldus de aanklager. Besaril blijft erbij dat het voor dienstgebruik was. Er waren volgens hem geen richtlijnen voor onder meer pinpasgebruik of VIP-service bij reizen. Hij steunde naar eigen zeggen op de expertise en ervaring van het personeel op het Arubahuis. “De gewoonte is altijd geweest dat het voor alle ministers geldt, ik had vertrouwen in mensen die daar meer dan 20 jaar zaten”, stelt Besaril.
Tulipan-zaak
Afgelopen week werd de zaak genaamd ‘Tulipan’ over meer dagen behandeld. Besaril wordt beschuldigd van actieve ambtelijke verduistering, van publieke gelden van het Kabinet van de Gevolmachtigde en ambtsmisbruik, in de periode van 2017-2022 bij het Arubahuis. Het gaat om een omvangrijke zaak met vijf zaakdossiers: communicatie, huurwoning, het bedrijf Elever, verblijf op Aruba en pinpasgebruik.
De voormalige gevolmachtigde minister zou ruim 14.000 florin hebben aangewend voor diensten van Arubaans telecombedrijf Setar voor privégebruik. Telefoon, kabel en internetdiensten werden op het adres van zijn vader geleverd en daarna overgeheveld naar zijn eigen huisadres. Volgens Besaril was dat de enige oplossing die hij op dat moment aangeboden kreeg van het telecombedrijf en als gevolmachtigde minister had hij recht op vergoeding van communicatiemiddelen.
Ook zou Besaril voor de verbouwing en inrichting van een huurwoning in het Nederlandse Voorschoten ruim honderdduizend florin hebben besteed. Het ‘project Voorschoten’ zou volgens zijn secretaresse op verzoek van Besaril door de aannemer via verschillende facturen zijn gestuurd om onder de bestedingsgrens van 4.400 euro te blijven. Besaril had niet verwacht dat de kosten zo hoog zouden oplopen, omdat het om klein onderhoud zou gaan en zegt er een stop op te hebben gezet toen hij met de hoge bedragen werd geconfronteerd. Ook zou hij hierover lange gesprekken met de premier hebben gehad. “Zij wist ervan”, zegt de verdachte oud-minister. Ook zijn kosten gemaakt voor een alarminstallatie en schoonmaakkosten in de ambtsperiode van Besaril.
Besaril zou ook betalingen hebben gedaan voor externe PR-diensten van het bedrijf Elever. Voor justitie is het onduidelijk waarom hij ruim 20.000 florin aan een externe partij zou betalen, terwijl het Arubahuis zelf een PR-afdeling heeft. Volgens Besaril werd hij door het bedrijf ondersteund bij zijn werkbezoeken op Aruba. “Maar niemand wist welke diensten Elever precies leverde, er was geen kostenraming en de bestelformulieren werden achteraf ingevuld. De afdeling financiën had geen zicht op zijn handelswijze. Hij deed wat hij wil en niemand durfde hem aan te spreken” aldus openbaar aanklager Van Erp. Besaril vindt het pijnlijk te horen dat mensen zich geïntimideerd voelen, hij zou juist een ‘open door policy’ hebben gehad en had niet de indruk dat mensen zich niet bij hem konden uiten. Hij denkt eerder dat mensen zich na het onderzoek onrustig voelden. “Dat wij – het Arubahuis – voor het eerst aan de tand zijn gevoeld met twee ambtenaren, dan kan dit voor onrust zorgen”, meent Besaril.
Ook voor zijn verblijf op Aruba tijdens de Kerstvakantie in 2020 zou hij onder meer een Business Class- upgrade en VIP-service voor hem en zijn vrouw hebben aangevraagd en ook het gebruik van zijn huurauto tijdens zijn vakantie hebben gefactureerd. Besaril blijft erbij dat het gebruikt werd voor zijn werk. “Er waren geen richtlijnen, je bent minister, je maakt gebruik van de VIP”’, aldus Besaril.
Daarnaast zou hij ook de pinpas van het Arubahuis hebben gebruikt voor etentjes in restaurants in zowel Nederland als in Aruba. “De regels van de procedure werden niet gevolgd. Voor betaling van boodschappen, benzine, lunches, diners, huurauto’s, vliegtickets en VIP-services werden uit gewoonte de pinpas van het Arubahuis gebruikt. Besaril zegt dat hij tijdens de verkiezingscampagne aan het werk was als gevolmachtigde minister vanuit Aruba en hiervoor gebruik maakte van de pinpas. Foto’s op Facebook laten echter zien dat hij op verschillende momenten campagne aan het voeren was en gelijk daarna ging tanken.
Meetekenen
Ook L., de voormalige waarnemend directeur wordt beschuldigd van verduistering en misbruik van zijn functie in deze periode. L. was verantwoordelijk voor de financiën, maar heeft nagelaten in te grijpen, ondanks dat hij zag dat er onrechtmatigheden plaatsvonden. Hierbij draait het om een passieve vorm van medeplichtigheid, aldus de officier. Volgens L. zat hij in een kwetsbare positie als waarnemend directeur. Zijn gezag werd ondermijnd, want het personeel ging rechtstreeks naar Besaril, zegt hij. Dat hij als waarnemend directeur mede-ondertekende betekende volgens L. niet dat hij het er mee eens was. Hij zegt, dat hij dat deed vanwege het ‘vierogen principe’. Hij benadrukte dat hij steeds achteraf ondertekende en de datum erbij plaatste. Aan de bel trekken bij de premier had volgens L. geen zin, aangezien hij niet de gesprekspartner van de premier was. “Als ambtenaar was ik er voor spek en bonen”, aldus L.
Verdachte G.L. na de feitenbehandeling op dinsdag Foto’s Melissa Stamper
L. zou vijf maanden nadat hij bij het Arubahuis was gekomen, hebben aangegeven dat hij om die reden zou vertrekken. Besaril zou hem toen hebben overtuigd te blijven en beloofd het goed te maken. Dat het jaren voortduurde en L. toch bleef tekenen was naïef, stelt hijzelf. “Dat was mijn fout”, aldus L.. Dat hij als directeur heeft gefaald, hoort eerder bij disciplinaire aangelegenheden en zijn geen handelingen die hem tot een strafbare dader maken, stelt zijn advocaat Demis Illes.
Falend systeem
Uit de behandeling wordt steeds naar voren gebracht dat er geen duidelijke procedures waren. De vraag is of de handelingen van Besaril eigenlijk wel verschilden van die van zijn opvolgers, een gegeven die volgens zijn advocaat Doris Canwood niet of nauwelijks is onderzocht. Nu wordt de indruk gecreëerd dat alles wat onrechtmatig was en plaatsvond enkel en alleen aan Besaril te wijten zijn, stelt Canwood. “Niets is echter minder waar. Besaril leunde op adviezen van het personeel en wordt nu zwart gemaakt en moet eigenlijk als enige boeten”, zei ze.
Voordat er in 2021 een onderzoek werd gestart door de Centrale Accountantsdienst van Aruba (CAD) naar mogelijke financiële onregelmatigheden met publiek geld door Besaril, had de CAD in 2010 al een rapport gepubliceerd over ‘onregelmatigheden’ binnen het Arubahuis.
Besaril – die tijdens zijn overdracht het rapport in handen heeft gehad – vindt het ‘absurd’ dat hij daar alleen in staat. “Het gaat om een systeem. Een gefaald systeem, maar vandaag ben ik de enige die hier zit”, zei hij. Ook vraagt hij zich af waarom de minister president niet naast hem hoort te staan, zij was namelijk medeverantwoordelijk voor de begroting van het Arubahuis. Volgens het OM heeft de premier aangifte gedaan en dat heeft ook geleid naar het onderzoek in deze zaak.
Vertrouwen in overheid brokkelt af
Het OM rekent Besaril en de voormalige waarnemend directeur van het Arubahuis hun daden zwaar aan. “Wanneer een ambtenaar belastinggeld misbruikt voor persoonlijke verrijking en een directeur zwijgt, groeit de cultuur van straffeloosheid en brokkelt het vertrouwen van de bevolking in de overheid af”, aldus het OM in een persverklaring op vrijdag.
Persofficier Zamira Paesch staat de pers te woord.
“Noch directeuren, noch oud-ministers of parlementariërs staan boven de wet, zodra tegen de wet wordt opgetreden, starten wij een onderzoek en wordt dat ook vervolgd, zegt persofficier Zamira Paesch vrijdagmiddag tegen de pers. “Het moet niet de norm binnen de samenleving worden dat bepaalde handelingen geaccepteerd worden. Het gaat om publiek geld, belastinggeld dat bestemd is om Aruba beter te maken en kan nooit voor privégebruik worden ingezet”, aldus Paesch.
Verdachte L. vindt het jammer dat het zover is gekomen dat hij in de rechtbank zit. “Fouten zijn gemaakt en het was nooit de bedoeling dat dit als verduistering werd aangemerkt. Ik was nieuw, ben geen financiële man, dus ik probeerde het, maar het lukte niet.” Voor Besaril was het nooit de bedoeling iemand te schaden, zegt hij.
“Waar mensen werken kunnen fouten worden gemaakt. Het is superaangrijpend, niet alleen voor mij, maar ook voor iedereen die om mij geeft. Het is een kleine gemeenschap, ik probeer me te herpakken, maar nu is het ‘trial by media’, we krijgen een stempel, maar mijn geloof houdt me overeind”, aldus Besaril.
De rechter doet uitspraak op 13 juni.
