Elk jaar reikt het Oranje Fonds drie Appeltjes van Oranje uit aan sociale projecten in Nederland en de Cariben, als erkenning voor hun inzet voor de maatschappij. Dit jaar is een Caribische organisaties in de prijzen gevallen: Movemiento ta Bida op Aruba. De Hearts United Holistic Care Foundation op Sint Maarten was genomineerd. Beide organisaties zetten zich in voor het verminderen van eenzaamheid onder ouderen, passend bij het thema van de verkiezing dit jaar: ‘Eenzaamheid verminder je samen.’ De vrouwen achter de organisaties vertellen hoe ze dat doen en wat hen drijft.
“Voordat ik ging studeren dacht ik altijd: als ik met pensioen ga, wil ik alleen nog maar eten, slapen en TV kijken,” vertelt de Arubaanse Rosa Leon. “Later realiseerde ik me dat je op die manier heel snel achteruit gaat.”
Na haar opleiding Bouwkunde op Aruba ziet Leon geen werk in de bouw en besluit ze in Nederland verder te studeren. Ze weet nog niet wat en gaat een tijdje vrijwilligerswerk doen. Daar komt ze voor het eerst in contact met ouderen.
Actieve en betrokken ouderen
“Ik werd geraakt door hun kwetsbaarheid en wilde graag iets voor deze doelgroep kunnen betekenen.” Ze kiest voor de opleiding Toegepaste Gerontologie die dan net nieuw is aan de Hogeschool Windesheim in Zwolle. Hier leert ze hoe belangrijk het is voor ouderen om actief en betrokken te blijven en hoe ze hen hiertoe kan activeren.
Met haar diploma en een hoop kennis en ervaring op zak keert Leon terug naar Aruba, waar ze op dat moment de enige gerontoloog is. Al snel wordt ze gevraagd coördinator te worden van het project Huntu Grandi, Grandi Huntu, een project gericht op ouderen dat valt onder de organisatie Movemiento ta Bida.
“Dit was nogal een uitdaging, want we zaten midden in de pandemie en de ouderen waren het meest kwetsbaar.” Maar haar inzet werpt z’n vruchten af en wordt nu beloond met een Appeltje van Oranje. In de afgelopen vier jaar ontwikkelde ze verschillende succesvolle projecten.
Het team van het project Huntu Grandi, Grandi Huntu met vooraan coördinator Rosa Leon Martinez. Foto Movemiento ta Bida
“Wat onze projecten succesvol maakt is de co-creatie met de ouderen. Je kunt een doelgroep niet helpen als je niet weet wat de behoeften van die doelgroep zijn.” Bij Movemiento ta Bida betrekken ze daarom de ouderen zo veel mogelijk bij de ontwikkeling van hun projecten.
“Op veel plekken heerst het idee dat je niet meer meetelt als je met pensioen bent, terwijl ouderen juist zoveel kennis hebben!” Een van de succesvolle projecten is het Amistat-project. Hierbij worden eenzame ouderen aan elkaar gekoppeld om samen activiteiten te ondernemen en van elkaar te leren.
Leon heeft dankzij dit project vele ouderen zien opbloeien en vriendschappen zien sluiten. Bij Movemiento ta Bida proberen ze de ouderen te stimuleren zoveel mogelijk elkaar te helpen.
“Veel organisaties betrekken hun doelgroep niet op die manier, maar wij laten de ouderen elkaar les geven. Veel ouderen twijfelen aan hun eigen kracht en kunnen, bijvoorbeeld als het gaat over digitalisering, maar wij laten ze inzien dat ze de vaardigheden en de ervaring wél hebben.” Dit is Leons missie: ouderen laten inzien wat hun kracht is en op welke manier ze kunnen bijdragen aan de maatschappij.
Hearts United Holistic Care Foundation
Ook bij de organisatie op Sint Maarten werken ze vanuit de overtuiging dat ouderen nog veel te bieden hebben. In 2020 stichten Donna Wilson-Morrison en haar man Glendon Wilson de Hearts United Holistic Care Foundation. Tot die tijd werkt Wilson-Morrison voor een andere organisatie die zich richtte op ouderen.
“We organiseerden allerlei leuke activiteiten voor deze ouderen, maar op een gegeven moment besefte ik dat ze daarna weer alleen thuis kwamen. Veel van die ouderen waren ontzettend eenzaam.” Ze wordt emotioneel als ze terugdenkt aan een specifieke oudere: “Deze vrouw had geen auto, maar ze miste nooit een activiteit. Ze was altijd overal aanwezig. Totdat de pandemie toesloeg en ze nergens meer heen kon. Toen zijn we haar verloren, ze overleed…” Sindsdien is haar missie: “Keep them alive!”
Adopt a Grandparent Experience
Dit doet de organisatie bijvoorbeeld door middel van de Adopt a Grandparent Experience (AGE). Dit project slaat een brug tussen de oudere en jongere generatie door studenten tijd door te laten brengen met ouderen. Dit zijn onder andere studenten van de opleiding Sociaal Pedagogisch Werk die het AGE-project als stage kunnen rekenen. Op deze manier komen ze alvast in aanraking met de doelgroep waar ze eventueel in de toekomst mee gaan werken.
Jongeren spelen spelletjes met ouderen als onderdeel van de Adopt a Grandparent Experience. Foto HUHC Foundation
“Door migratie hebben veel jongeren op Sint Maarten zelf geen grootouders in hun leven. Sommige deelnemers waren van tevoren zelfs bang voor ouderen!” Wilson-Morrison blijft zich verbazen over de invulling van het project. Er wordt niet alleen gekletst en met de ouderen, maar de jongeren spelen spelletjes met ze, gaan met ze wandelen, helpen ze met technologie, en sommige geven hun geadopteerde grootouders zelfs een hele spabehandeling.
Maar het is geen eenrichtingsverkeer. De ouderen geven de studenten minstens evenveel terug. Door hun verhalen over vroeger, leren de jongeren over de geschiedenis van hun eiland en krijgen ze meer waardering voor hun cultuur. Beide partijen worden dus verrijkt in het contact met elkaar.
Wilson-Morrison vertelt trots dat ze regelmatig ziet dat de jongeren hun ‘grootouder’ blijven bezoeken, ook nadat ze de verplichte uren hebben gemaakt. “De geadopteerde grootouders worden echt een beetje familie!”
Koningin Máxima
Vandaag neemt de Arubaanse organisatie de prijs in ontvangst, die wordt uitgereikt door koningin Máxima, in ontvangst op Paleis Noordeinde in Den Haag. De prijs bestaat uit een bronzen beeldje, ontworpen door prinses Beatrix, en een geldbedrag van vijfentwintigduizend euro. Dit geld kan vrij worden besteed binnen de doelstelling van hun initiatief.
Rosa Leon Martinez voelt zich vereerd en zijn blij met deze erkenning. Donna Wilson-Morrison is trots op de nominatie. Beiden willen in de toekomst vooral blijven doen wat ze al doen: het ‘empoweren’ van de ouderen op hun eiland.
Foto-onderschrift bovenste portret: Medeoprichter Donna Wilson-Morrison (rechts) van de Hearts United Holistic Care Foundation met twee betrokken ouderen
