Boer Onnie Emerenciana pleit voor meer steun en aandacht voor boeren op Bonaire. In tegenstelling tot Europees-Nederland, krijgen boeren op Bonaire geen subsidies. “Greenhouses (kassen), water, grond.. het is allemaal heel erg duur. Echt leven van landbouw is op moeilijk.”
Het eiland is voor 98 procent afhankelijk van importproducten, blijkt uit navraag bij het lokaal bestuur. “Landbouw heeft jaren nodig om tot zijn bloei te komen, maar er is te weinig aandacht voor”, reageert boer Emerenciana.
Video: Marit Severijnse
Emerenciana verkoopt zijn producten elke zaterdag op de markt. Het liefst zou hij zijn producten ook in supermarkten aanbieden. “Maar ze vragen wekelijks 20 kilo, dat kan ik niet geven. Ook tegen een veel te lage prijs.”
Boeren staan op Bonaire voor verschillende uitdagingen, zoals klimaat. “Bijvoorbeeld stormwinden, de hete grond die wortels doodmaakt of lange periodes zonder regen. Je moet echt een doorzetter zijn.”
Daarnaast is er dus veel buitenlandse concurrentie. “Hier moet je alles importeren, want we hebben niet veel landbouwproducten. Terwijl we met goede grond, expertise en voorlichting veel zelf toch kunnen verbouwen.”
Meer marktbescherming zou volgens Emerenciana boeren verder helpen. “Op Curaçao geeft LVV bijvoorbeeld iedere maand een lijst uit met lokale producten die niet geïmporteerd kunnen worden. Wij kunnen daar ook van leren.”
‘Maak het makkelijker om boer te worden’
Bonaire, met zo’n 24.000 inwoners, heeft relatief weinig boeren. “Het zijn er ongeveer 20.”
Het moet veel makkelijker worden om aan landbouwgrond te komen, vindt Emerenciana. “De lijst van mensen die een kunuku willen is lang. Daarnaast gebruiken veel mensen hun terrein niet. Intrekken die hap en beter verdelen!”
|
‘Agri-lening’ Maar zo’n lening is niet laagdrempelig, vindt boer Emerenciana. “Alles opzetten kost tijd. Je hebt niet meteen een inkomen maar moet wel alles terugbetalen.” “Ondernemen is uitdagend, kost tijd en vergt voorbereiding”, reageert Blanken. Sommige mensen in de agrarische sector zijn al jarenlang hobbymatig bezig en hebben nooit eerder een logboek bijgehouden. Je moet wel een kostenplaatje kunnen maken.” |
‘Resultaten zien kost tijd’
Volgens gedeputeerde Anjelica Cicilia (Agrarische Zaken & Voedselzekerheid) zijn er al verschillende activiteiten gestart, maar kost het tijd voordat de resultaten daarvan zichtbaar worden. “Er wordt bijvoorbeeld gewerkt aan een opleidingsplan, samen met Aereas Hogeschool, dat zich richt op lagere scholen, het mbo en de hobbyboer.”
“Ook is het de bedoeling dat mensen die in de landbouwsector willen beginnen, een coach krijgen voor het opstellen van een ondernemingsplan en dat er meerdere landbouwgronden beschikbaar komen.”
Emerenciana ziet dat er op scholen wel steeds meer aandacht komt voor landbouw. “Velen hebben een eigen kas om kinderen te leren planten. Ik ondersteun ze daarbij. Maar aan de andere kant; het staat niet in hun curriculum. Dus het komt er ook niet altijd van.”
Wat volgens Emerenciana ook zou helpen om het vak aantrekkelijker te maken, is als de greenhouses bij verschillende sentro di baro (buurthuizen) meer worden gebruikt. “Je moet mensen activeren. Dat missen we!”
Vooralsnog heeft Bonaire geen landbouwopleiding. “Basiscursussen zijn goed, maar een opleiding is belangrijk”, zegt Emerenciana. Net als voldoende stageplekken en werk. “Veel mensen die buiten Bonaire landbouw hebben gestudeerd, hebben bij terugkomst geen werk.”
