Het is stil op het plein achter Fort Amsterdam. De blik van de mensen is gericht op voormalig Statenlid Jeser El Ayoubi. Hij staat daarboven op de fortmuren. “Vandaag, 3 oktober 2023″, zegt hij, “228 jaar na de moord op Tula en Carpatta, is de dag waarop de Nederlandse regering Tula formeel rehabiliteert.”
Even daarvoor was de groep nog ooggetuige van de nagespeelde executie van de leider van de slavenopstand in 1795. Hier, ‘buiten de muren’, achter Fort Amsterdam, werd Tula op gruwelijke wijze gedood in opdracht van de toenmalige Nederlandse bestuurders.
“Op pleinen buiten de stadsmuren werden mensen in die tijd in het openbaar terechtgesteld”, zegt Charles do Rego, die sinds begin jaren zeventig historisch onderzoek doet. “Dat gebeurde aan het einde van de middag.” Voor Do Rego is het eerherstel vanuit Den Haag ‘een bekroning, op een lange weg’. “Curaçao heeft dit zelf al in 2010 gedaan.”
Gruwelijke foltering
Precies om 17.50 uur klinkt het doordringende geluid van een traditioneel blaasinstrument: de ‘kachu’. Op het schavot verschijnen drie beulen met de twee leiders van de slavenopstand.
De opvoering verbeeldt angstaanjagend goed wat de vrijheidsstrijders werden aangedaan. De bebloede kleding. Het radbraken.
Zwijgend binden de beulen Tula vast op een kruis. Zwijgend breken ze met een ijzeren staaf al zijn botten. Dan de fakkels, de vlammen die zijn gezicht verbranden. Het door merg en been gierende geschreeuw.
Sommige mensen kunnen het niet aanzien en draaien hun hoofd weg. Er gaat een rilling door de menigte als een van de beulen het hoofd van Tula afhakt. Dat werd in 1795 nog enige tijd ‘op twee staken tentoongesteld’.
“Het is echt triest, wat ze met deze man hebben gedaan”, zegt een vrouw van middelbare leeftijd. “Ik heb daar nooit iets over gehoord op school.”
Dan zet een zanger een rouwlied in. De tocht naar Parke Lucha pa Libertat, het park van de vrijheidsstrijd, bij Rif begint. Langzaam zet de menigte zich in beweging.
Net zoals de aanhang van Tula in 1795 aanzwelt van vijftig tot duizenden totslaafgemaakte mannen, vrouwen en kinderen, groeit het aantal deelnemers aan de wandeltocht tot honderden. Het is een kleurrijk gezelschap. Ouders en kinderen, ministers en Statenleden, artiesten en kunstenaars.
Verslaggever Eva Breukink in gesprek met toeschouwers
De stoet kabbelt rustig verder vanuit Punda over de pontjesbrug naar Otrobanda. Van optreden naar optreden. ‘Ban, ban pone lus’, zingt Tambú-zangeres Elia Isenia op de brug. En wat verderop een groep kinderen onder leiding van Roland Colastica: ‘Risibí mañan, liber i felis’. (Ontvang morgen, vrij en gelukkig)
Toeschouwers: ‘Historisch moment’
“Een groot historisch moment”, zegt een vrouw die meeloopt. “Het is heel waardevol. Je wilt de fouten van toen niet opnieuw maken. Die pijn.”
Dan over de Pater Euwensweg. In 1795, was dit nog water. Het lichaam van Tula werd met een bootje naar die plek aan de kust gebracht, daar bij Rif, waar nu het monument ‘Desenkadená’, breek de ketenen, staat.
Precies hier, waar dat bootje met het lijf van Tula moet hebben gevaren, steekt plotseling de wind op. De palmbomen zwaaien heen en weer, de lucht is grijs.
Langs deze weg spelen jongeren de hoge heren die destijds op de bevolking neerkeken. De jongens en meisjes van nu staan op stelten en kijken minzaam naar ‘het gepeupel’ dat voorbij wandelt.
“Heel mooi”, vindt een man met hoed en een vouwfietsje. Hij raakte geëmotioneerd bij de nagespeelde onthoofding van Tula. “Ik moest een traantje wegpinken. Maar wereldwijd moet het beter. Het is echt abnormaal, zoals we met elkaar zijn omgegaan.”
Hevige regenbui verstoort ceremonie
Net een paar honderd meter voor de afslag naar Rif danst een folkloristische dansgroep een wals. De band speelt vanaf een praalwagen. Felle lichten verlichten de straat. Luid applaus als de dansers mensen ten dans vragen.
Het is bijna half acht: het gaat nóg harder waaien. Op straat spelen acteurs onverstoord een stuk over vrijheid: ‘een verenigd volk heeft het voor het zeggen!’ Het publiek volgt het ritme: ‘Un pueblo uní ta manda!’
En dan gebeurt het toch: regen. Hier, waar dat lichaam van Tula langs de kust voer, lijkt het hemelwater van alle kanten te komen. Het dondert en bliksemt. Alsof de natuur het vanavond even voor het zeggen heeft.