Foto: Melissa Stamper

De slavensamenstelling op Aruba was anders dan die van de Caribische eilanden binnen het Koninkrijk. Aruba had naast de Afrikaanse tot slaaf gemaakten ook te maken met de zogenaamde ‘rode slavernij’, legt cultureel antropoloog en historicus Luc Alofs uit.

Inheemse volkeren werden in die tijd vanuit Venezuela en Colombia gehaald om slavenwerk te doen. “Als mensen niet beseffen dat er rode slavernij was op Aruba in de vorm van mensenhandel- en smokkel, dan weten ze ook niet dat ze dit niet nog een keer willen meemaken”, zegt Alofs.

Inheemse volkeren
In de podcastserie ‘Arubaanse roots: het verborgen slavernijverleden’ vertelt Alofs meer over de verschillende migratieperiodes van inheemse volkeren die Aruba heeft gehad en de rode slavernij die hieraan gekoppeld was.

“We spreken van grote breukvlakken, waardoor je niet kunt spreken van een continue inheemse aanwezigheid op het eiland.”

Mensensmokkel en -handel grote prioriteit op Aruba
Het kennen van dit stukje geschiedenis zou Arubanen beter inzicht kunnen geven op de huidige migrantensituatie en hoe ermee om te gaan, vindt hij. “In feite is er nu op Aruba ook sprake van mensenhandel en -smokkel. Dat heeft ook een grote prioriteit bij de politie.”

Op 9 juli probeerden vijftien ongedocumenteerden vanuit Venezuela op illegale wijze Aruba binnen te komen. Foto Kustwacht Caribisch Gebied

Het Coördinatiecentrum Mensenhandel Mensensmokkel Aruba (CMMA) meldt in haar jaarverslag dat zij afgelopen jaar 25 meldingen ontvingen over mogelijke gevallen van mensenhandel of mensensmokkel. In het TIP-rapport van 2023, waarin landen door de VS beoordeeld worden op hun aanpak van mensenhandel, is Aruba dit jaar van ‘Tier 2 Watchlist’ naar ‘Tier 2’ gegaan.

De Arubaanse regering vervolgt of veroordeelt vier jaar op rij geen mensenhandelaars, vindt de VS. Ook zou er geen effectief protocol voor slachtofferverwijzing en dienstverlening zijn en coördineren belangrijke instellingen voor de bestrijding van mensenhandel niet goed met elkaar, waardoor vervolging belemmerd wordt.

De regering van Aruba voldeed niet helemaal aan de minimumnormen voor de uitbanning van mensenhandel, maar leverde toch aanzienlijke inspanningen om dit te doen, vindt de VS. Over het algemeen waren de inspanningen groter vergeleken met het jaar ervoor, daarom werd Aruba ook opgewaardeerd naar Tier 2.

Nieuw hoofdstuk
Het boek van Alofs, ‘Slaven zonder plantage’, zorgde in 1996 voor veel ophef onder Arubanen omdat zij zich niet bewust waren van een slavernijverleden. Van het boek werd toen ook lesmateriaal ontwikkeld. Het werd echter niet op alle scholen gebruikt en werd uiteindelijk geen onderdeel van het reguliere onderwijs.

Tijdens de excuses op 19 december zegde Nederland toe om fondsen beschikbaar te maken om het boek te laten herdrukken en in juni werd dat ook onderschreven in een voortgangsbrief aan de Tweede Kamer. Alofs legt uit dat hij in deze nieuwe editie met een nieuw hoofdstuk komt om aandacht te besteden aan deze rode slavernij.

“Als Arubanen hun eigen geschiedenis kennen en weten dat zij ook daar (van mensensmokkel en -handel red.) vandaan komen dan zullen ze zeggen ‘never again’.”

Luc Alofs in gesprek met journalisten Melissa Stamper en Sharina Henriquez. (foto: Edjean Semeleer)

Podcast Arubaanse roots: Het verborgen slavernijverleden
In de vijfdelige podcastserie ‘Arubaanse roots: het verborgen slavernijverleden’ doen journalisten Melissa Stamper en Sharina Henriquez onderzoek naar het onderbelichte slavernijverleden van Aruba en de doorwerking ervan dat voor een lange tijd weggestopt was.De afleveringen zijn te volgen via:
Facebook: https://lnkd.in/e3nYW_pK
Youtube: (2) NTR Caribisch Netwerk – YouTube (onder tab Live)
Aflevering 3 van deze podcast is te beluisteren op zondag 15 juli om 19.00 uur Caribische tijd (13.00 uur Nederlandse tijd)