Slavernijverleden: Via DNA-onderzoek opzoek naar jouw voorouders?

Foto: Sam Jones

De Nederlandse staat zou Caribische en Surinaamse mensen moeten helpen bij onderzoek naar hun Afrikaanse herkomst, vindt onderzoeker Arwin Ralf (Erasmus MC). Zijn lezing in Amsterdam over DNA-onderzoek is drukbezocht. 

Ontrafel de ontnomen identiteit’, zo heet zijn onderzoeksproject. Ralf wil nazaten van tot slaafgemaakte mensen de mogelijkheid bieden om kosteloos hun DNA te laten analyseren. “Wij weten dat onze roots in Afrika liggen, maar waar precies in Afrika? De enige directe link naar onze Afrikaanse voorouders ligt verborgen in ons bloed.”


Video: Sam Jones

Premier Rutte heeft eind vorig jaar excuses gemaakt voor dat het Nederlandse slavernijverleden. “Het lijkt mij een goed idee om een deel van dat geld te gebruiken voor dit onderzoek”, vindt Ralf. “Er is een bewustwordingsfonds aangekondigd van 200 miljoen euro. Bij1 heeft al een motie ingediend om zo’n onderzoek te faciliteren.”

‘Met onderzoek onze identiteit terugkrijgen’
Hij heeft met zijn onderzoek vooral Caribische Nederlanders en Surinamers op het oog. In de koloniale tijd werd de identiteit van die tot slaaf gemaakte Afrikaanse mensen in die gebieden ontnomen. Ze werden gevangengenomen, uit hun gezins- en familieverbanden gerukt en moesten onder dwang slavenarbeid doen op Nederlandse plantages.

Ralf roept Afro-Nederlanders die geïnteresseerd zijn op om mee te doen aan het project. Dit onderzoeksproject kan helpen om die identiteit op een verantwoorde manier terug te krijgen, zegt hij. “Als je je wortels niet kent en je weet niet waar je vandaan komt, dan weet je ook minder over wie je bent.”

Honderd procent zekerheid dat je dan precies weet van wie je afstamt, kan Ralf niet geven. Maar hij ziet het uitgebreide wetenschappelijk onderzoek wel als een eerste stap.

Samenwerking met Afrikaanse landen
Zelf is Ralf al 15 jaar bezig met DNA-onderzoek en is daarop gepromoveerd. Naast het bieden van een kosteloos DNA-onderzoek, hoopt Ralf hiermee ook een aanzet te geven tot een samenwerking met Afrikaanse landen. Dat kan leiden tot een breder onderzoek naar de geschiedenis van kolonisatie en slavernij.

‘Pas op voor commerciële bedrijven die DNA-onderzoek doen’

Het wetenschappelijk DNA-onderzoek dat Ralf wil doen zit anders in elkaar dan het populaire wangslijm-onderzoek dat verschillende commerciële bedrijven online aanbieden. De onderzoeker heeft er geen hoge pet van op. “Ze zijn minder transparant, je kan niet controleren of wat ze onderzocht hebben waar is of dat ze je gewoon iets op de mouw spelden.”

Daar komt bij dat je niet weet wat bedrijven doen met jouw DNA-gegevens. “Het kan verkocht worden aan farmaceutische bedrijven. Of het kan in handen komen van autoriteiten en gebruikt worden bij onderzoek in een moordzaak waar een familielid van de persoon die een DNA heeft afgegeven, wellicht mee te maken heeft. Bedrijven willen uiteindelijk geld verdienen.”

Omdat doorgaans betrouwbare instellingen als universiteiten en ziekenhuisinstellingen in Nederland betrokken zullen worden bij het onderzoek, gaat het project van Ralf ook een stap verder. “Mijn project houdt ook in dat we naar Afrika willen gaan.”

“We willen daar samenwerken met universiteiten en ziekenhuizen, DNA verzamelen en daar gedegen onderzoek doen en een methode ontwikkelen zodat het DNA van nazaten van tot slaaf gemaakten, vergeleken kan worden met het DNA in Afrikaanse databanken. We kunnen dan kijken of er echt een match is.”

De Wekelijkse Update

Blijf op de hoogte van de belangrijkste updates uit de Caribische gemeenschap. Abonneer je net als anderen ook op de gratis nieuwsbrief via deze link.