Jarenlang bracht de Isla-raffinaderij op Curaçao de gezondheid van mensen in gevaar. Milieu-organisaties maken zich zorgen dat de raffinaderij opnieuw opengaat. Maar een uitspraak van de rechter zorgt nu voor meer duidelijkheid: er gelden vanaf nu veel strengere regels.
Zoals zon en strand, koud bier en cocktails, de Handelskade en de Pontjesburg bij Curaçao horen – om maar wat clichés te noemen – zo horen raffinaderij en ‘zorgen over de uitstoot’ ook bij het grootste Caribische land van het Koninkrijk. Het eiland behoorde in de top 3 meest vervuilende landen ter wereld (per inwoners).
De giftige uitstoot heeft ervoor gezorgd dat verschillende mensen chronische ziektes hebben en dat mensen vroegtijdig zijn overleden. Ook zorgde het voor verlies aan natuur op Curaçao en schade aan bijvoorbeeld huizen.
En toen ging de raffinaderij dicht in 2019. Door de economische crisis in Venezuela werd het leasecontract door PDVSA niet verlengd. Milieu-organisaties zijn bang dat een nieuwe partner, nieuwe stankoverlast betekent. De afgelopen tientallen jaren laten duidelijk zien dat er bij de overheid geen prioriteit was om te voldoen aan internationale milieunormen.
Baanbrekende uitspraak
Een rechterlijke uitspraak zorgt nu voor optimisme bij milieuactivisten. Clean Air Everywhere heeft gelijk gekregen: de milieu-eisen worden strenger én de overheid wordt verplicht om te gaan handhaven als milieunormen worden overtreden door de nieuwe eigenaar.
Baanbrekend is dat de overheid nu te maken krijgt met milieu-normen van de World Health Organisation (Verenigde Naties). “En dus niet de normen die Curaçao zelf heeft opgesteld in 2020. Volgens de rechter zijn dat geen harde voorwaarden”, zegt Gert Mulder van Clean Air Everywhere.
‘Curaçaose politiek geeft weinig openheid’
De milieu-organisaties wijzen erop dat de overheid al tientallen jaren ‘weinig openheid’ geeft. Dat is zorgelijk, vindt Peter van Leeuwen van de stichting Schoon Milieu op Curaçao (Smoc). “Wij hebben veel vragen, al lange tijd, maar die worden niet beantwoord.”
‘Hoe voorkomen we dat er weer scholen worden geëvacueerd, mensen ziek worden en vroegtijdig overlijden?’
“Jarenlang is er niet gehandhaafd en zijn milieunormen overschreden. Het enige dat ik wil weten, is hoe we voorkomen dat er straks weer scholen moeten worden geëvacueerd, mensen ziek worden en vroegtijdig overlijden door de uitstoot van de Isla-raffinaderij en haar energiecentrale BOO.”
Hij laat twee tabellen zien met cijfers van de overheid. Door de sluiting van de raffinaderij is de lucht duidelijk schoner geworden. “We hoeven niet meer te discussiëren over wie verantwoordelijk is geweest voor jarenlange uitstoot. Niet de uitlaatgassen van auto’s en niet van energiebedrijf Aqualectra, maar de raffinaderij en de BOO-centrale.”
Openheid is nodig, nu weer een persbericht van de overheid is verschenen in juni. “Ze willen overschakelen op gas. Dat is mooi, want dat is schoner. Maar”, vraagt Van Leeuwen zich af, “Wat voor soort gas? En gaat ook de BOO-energiecentrale op het Isla-terrein op gas? Hoe kan in de nieuwe situatie worden gegarandeerd dat er geen milieunormen worden overschreden?”
Opnieuw rechtszaak tegen CuraçaoVolgens Mulder van Clean Air Everywhere wordt het met de uitspraak van de rechter moeilijk voor de nieuwe eigenaar van de raffinaderij om de internationale normen te overschrijden. Een rechtszaak was onvermijdelijk, omdat de overheid volgens hem al te lang niet heeft opgetreden. “Ze hadden op de nieuwe situatie moeten inspelen, maar dat hebben ze totaal niet gedaan.” |
Kritiek op milieu-organisaties
Op sociale media is er ook kritiek op milieu-organisaties zoals Clean Air Everywhere ervoor zorgen dat mensen op Curaçao werkeloos blijven. De kritiek is onterecht, vindt Mulder. Ook is er vanuit vakbonden negatief gereageerd op de uitspraak. Met de nadruk op WHO-normen, zou de raffinaderij nooit meer open kunnen, volgens vakbondsvoorzitter Gherrel Remilia (Apri).
“Het is 2022, er is veel aandacht voor klimaatverandering. Dat betekent strengere normen. Daar had de overheid op in kunnen spelen, maar dat is niet gedaan. Wij willen alleen maar voorkomen dat mensen dadelijk weer in de stank zitten. Het probleem ligt bij de overheid.”
KijktipZembla: ‘Stikken in het paradijs’ (2013, BNNVara), over de Isla-raffinaderij; één van de grootste milieuschandalen van het Koninkrijk. |
