Foto: Foto: Sam Jones Productions

AMSTERDAM – Hoe werkte het koloniale systeem? Welke sporen zie je daar nu nog van? Het Tropenmuseum is begonnen met een vaste expositie over ‘Onze koloniale erfenis’. 


Verslag door Sam Jones

De zalen van de tentoonstelling zijn verdeeld rond tien verschillende thema’s zoals handel en rijkdommen, slavernij, verzet en veerkracht en hedendaags racisme. Met de expositie wil het museum laten zien hoe het Nederlandse kolonialisme de wereld voor een deel heeft gevormd, maar met name ook laten zien hoe mensen het kolonialisme doorstonden.

Meer dan 500 objecten te zien
“We laten zien is hoe het systeem werkt”, vertelt Wendeline Flores, conservator Caribisch Gebied en Koloniale Geschiedenis. Zij heeft zelf een Curaçaose achtergrond. “Kolonialisme was een systeem van onderdrukking. Er waren allerlei mechanismen om dat systeem te legitimeren en in stand te houden.”

“Heel vaak ging het over het verhaal van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, de VOC en de West Indische Compagnie, de WIC. Over de rijkdommen van de slavenhandel. Maar op de tentoonstelling gaat het ook om verzet tegen het koloniale system.”

“Aan de ene kant gaat het over het grote verhaal van het systeem en aan de andere kant over individuele verhalen van mensen die in opstand kwamen. We hebben vijfhonderd objecten. Eigenlijk vertellen al die objecten een verhaal.”

Niet zwart of wit, maar ‘meerstemmig’
De kelders van het statige gebouw van het Tropenmuseum herbergen een schat aan koloniale werken. Op deze tentoonstelling hebben ze het niet over verhalen vanuit een wit óf een zwart perspectief. Het gaat volgens het museum om een ‘meerstemmig’ beeld dat ze aan de bezoeker willen geven.

Ook de Caribische stem is te horen. “Voor het Caribisch gebied hebben we vooral gekozen voor hedendaagse makers”, vertelt Flores. Makers als documentairemaker en fotograaf Selwyn de Wind, beeldend kunstenaar Avantia Damberg en muzikant en componist Vernon Chatlijn.

Kunstwerk Koloniale Erfenis. Foto: Sam Jones Productions

“Er is ook een audio-installatie, gemaakt door Vernon Chatlijn”, vertelt Flores. “Hij gaat in op de tambú-muziek, zumbi en winti.”

“Ook zijn de instrumenten te zien die uit onze eigen collectie gehaald zijn. We hebben druk-knopjes bij de instrumenten gezet en als je daarop drukt hoor je de verschillende ensembles van Chatlein.”

Tentoonstelling naar de eilanden?
De komende zeven jaar is de expositie te bezoeken. Naar de eilanden verhuizen is lastig, vertelt tentoonstellingsmaker Rik Herder. Maar veel zal ook online te zien en te beleven zijn.

“Lezingen en debatten gaan we streamen. Daar hebben we tijdens de corona-pandemie veel mee geëxperimenteerd. Maar het Tropenmuseum optillen en op de eilanden plaatsen, dat kunnen we helaas niet.”

Meer weten over het slavernijverleden

Lezen:
Welke rol speelde Nederland in de slavernij? (NPO Kennis)
Wat is racisme? (NPO Kennis)

Luisteren:
Het slavernijverleden van Curaçao doorwerkt in het heden (BNNVara, NPO Radio 1)
De plantage van onze voorouders (VPRO, NPO Radio 1)

Kijken:
Het leven op een slavenschip (NTR)
Atlas – De rol van de Nederlandse Bank tijdens de slavernij  (NTR)
Geboeid: Terug naar de plantage (EO)

Quiz:
Hoeveel weet jij over het slavernijverleden? (NPO Kennis)