KRALENDIJK – Voor de Bonairiaan is het moeilijker geworden om aan een eigen huis te komen, omdat de prijzen voor koopwoningen fors toenemen. Het aantal inwoners op Bonaire stijgt in een rap tempo, net als de prijzen voor bouwmaterialen.
Door de sterk gestegen woningprijzen kunnen gezinnen met zelfs een modaal inkomen moeilijk aan een koophuis komen. Veel nieuwkomers die op Bonaire een huis kopen zijn vooral Europese Nederlanders, met veel meer eigen vermogen of een bovenmodaal inkomen.
Onmogelijk te betalen
“We proberen al twee jaar een huis te kopen maar tot nu toe is het ons niet gelukt“, Misulen Eugenia (37). Haar budget: 220.000 Amerikaanse dollars. “Maar er is gewoon niks dat we kunnen betalen of anders is het in zo’n slechte staat dat we duizenden dollars moeten uitgeven aan verbouwing. We hebben tientallen bezichtigingen gedaan.”
De situatie van Eugenia komt vaak voor, volgens makelaarskantoor Karko Real Estate. “In het begin richtten wij ons op de middenklasse en daaronder”, aldus makelaar Clayton van Aanhold. “Maar ik zie dat het moeilijk is voor de Bonairianen om een huis te kopen.”
Bijna negen op de tien nieuwe inwoners op Bonaire is migrant, blijkt uit cijfers van het CBS. Verwacht wordt dat in de komende jaren het aantal inwoners verder toeneemt. In 2030 is de bevolking van 21.000 naar zo’n 25.000 gegroeid.
Huizenprijzen stijgen door nieuwkomers en inflatie
Dat de prijzen voor koopwoningen verder stijgen, komt door verschillende redenen. Bijvoorbeeld door de negatieve rente in Nederland, ziet gedeputeerde Den Heyer. “Europese Nederlanders nemen hun spaargeld op en kopen hier een tweede huis die ze dan voor een korte termijn verhuren”, vertelt Den Heyer. “Ze worden vaak aan stagiaires uit Nederland of toeristen verhuurd.”
Volgens gedeputeerde Nina den Heyer maakt de lokale overheid zich ‘ernstige zorgen hierover’. “We vinden het belangrijk dat er voldoende betaalbare woningen zijn voor Bonairiaanse families”, aldus de gedeputeerde. Maar een oplossing heeft de bijzondere gemeente niet.
De impact van coronacrisis op transport heeft ook invloed op de huizenpijzen. Bouwmaterialen zijn 40 procent duurder geworden. “Twee jaar geleden kostte een huis bouwen 1.000 dollar per vierkante meter. Nu is het 1.500 per”, vertelt makelaar Van Aanhold.
‘Europese Nederlanders verpesten de markt’
Volgens makelaar Ella Rosa Pikerie ‘verpesten’ vooral Europese Nederlanders de huizenmarkt. “Onze mensen willen liefst gelijk al geld zien, dus ze verkopen het makkelijk aan de Europese Nederlanders. En die maakt vervolgens grote winst. Zolang de mentaliteit van de Bonairiaan niet verandert zal deze trend zich blijven voordoen.”
Volgens makelaar Van Aanhold valt er niemand als schuldige aan te wijzen voor de scheefgroei op de woningmarkt. “Het is heel simpel: de banken moeten versoepelen en de overheid moet met een betere verkavelingsplan komen.”
Gemeente komt met nieuwe maatregelen
De bijzondere gemeente Bonaire wil de problemen in de woningmarkt gaan aanpakken. “We overwegen de mogelijkheid om een zelfwoonplicht in te voeren”, aldus Den Heyer. “Ook gaan we strengere eisen stellen voor nieuwe bouwprojecten. We willen huizen die betaalbaar zijn voor de Bonairianen, dus kom niet met huizen boven de 400.000 dollar.”
Ook bouwvergunningen voor verblijfsrecreaties en woningbouwprojecten kunnen binnenkort gestopt worden. “Hoewel wij blij zijn met economische groei, moet dit wel in goede banen geleid worden. Het moet goed afgestemd zijn op de wensen en waarden van onze gemeenschap”, aldus het gemeentebestuur.
Sparen moet de norm worden
Gedeputeerde Nina Den Heyer vindt dat de inwoners ervan bewust moeten worden dat ze spaargeld moeten hebben als ze een hypotheek willen bij de bank. “Vroeger bouwde een Bonairiaan zijn eigen huis met behulp van familie, vrienden en buren. Die tijden zijn voorbij.”
Ella Rosa Pikeri, van makelaar Mi Kas Realty herkent dit. “We moeten anders gaan denken over sparen. Denken aan morgen doe je vandaag”, zegt ze.
Proef met hypotheekgaranatie blijkt druppel op gloeiende plaat
In 2021 is de gemeente in samenwerking met het kabinet gestart met de pilot ‘Hypotheek Garantie Bonaire’. Hierdoor zouden een grotere groep huizenkopers alsnog een hypotheek kunnen krijgen. In de praktijk lijkt dit een druppel op een gloeiende plaat.
“De hypotheekgarantie is voor maximale koopsom van 225.000 dollar. Op dit moment zijn bijna alle huizenprijzen boven dat bedrag”, aldus Van Aanhold.
Volgens de makelaar is het vooral moeilijk voor Bonairianen om eigen inbreng van een woning te financieren. “Je ziet vooral veel dat starters met een goed salaris toch geen hypotheek krijgen. Banken zouden hierop moeten inspelen en de regels versoepelen.”
