DEN HAAG – Nederland én de eilanden moeten gaan focussen op de dingen waar ze het wél mee eens zijn als ze met elkaar praten over de coronacrisis. Die oproep doet koning Willem-Alexander in zijn troonrede aan alle politici van ons Koninkrijk.

Elk jaar word wordt op de derde dinsdag van september het parlementaire jaar van Nederland geopend met de traditionele toespraak van de koning. Over de eilanden gaat het dit keer over de economische crisis door de pandemie. “In het Caribisch deel van het Koninkrijk is het leven voor veel mensen door corona moeilijker geworden, omdat de eilandeconomie hard geraakt zijn door de enorme terugval in het toerisme.”

In het afgelopen jaar werd er flink geruzied tussen Den Haag en de autonome eilanden Aruba, Curaçao en Sint-Maarten over de ‘strenge’ voorwaarden voor honderden miljoenen aan noodleningen. Zij hebben Nederland onder meer beticht van ‘dwang’ en ‘koloniale houding’.

“Voor Bonaire, Sint-Eustatius en Saba, samen Caribisch Nederland, gelden economische steunmaatregelen vergelijkbaar met die in ons land. Met de landen Aruba, Curaçao en Sint-Maarten zijn afspraken gemaakt om te bereiken dat financiële steun leidt tot een economie die weerbaarder en schokbestendiger is.”

“In het gesprek daarover is het belangrijk steeds de eensgezindheid te zoeken. Dat maakt ons als Koninkrijk als geheel sterker”, is zijn boodschap die hij als staatshoofd uitspreekt in de troonrede.

Klimaatverandering  ‘meest dringend onderwerp’

De grootste politieke uitdaging wordt de klimaatverandering. “Van de onderwerpen die zowel de grenzen van een kabinetsperiode als onze landsgrenzen overstijgen, is klimaatverandering zonder twijfel het meest dringend”, aldus koning Willem-Alexander. “Dat raakt onze veiligheid, natuur en leefomgeving, maar bijvoorbeeld ook het wereldwijde armoedevraagstuk en toekomstige migratiestromen.”

In juni maakte het IPCC bekend dat de klimaatverandering veel sneller gaat en dat de situatie veel ernstiger is dan gedacht. De temperatuur en zeespiegel stijgen veel sneller. De gevolgen voor de mensheid is ernstiger dan voorzien, is de conclusie. Duizenden internationale klimaatonderzoeken zijn geanalyseerd die in de afgelopen 8 jaar.

Voor Nederland is er zeven miljard euro extra gereserveerd. Opvallend is dat de koning – namens de regering van demissionair premier Mark Rutte – geen woord rept over klimaatverandering in de Caribische rijksdelen.

“In Nederland houdt de bescherming tegen hoogwater uiteraard de allerhoogste prioriteit. De grootschalige overstromingen in Limburg zijn voor de regering aanleiding om in overleg alle geplande maatregelen opnieuw tegen het licht te houden en te kijken of en waar versnelling nodig is.”

Reacties uit Den Haag

“Ik vind het heel fijn dat de koning oproept tot eensgezindheid”, aldus D66-Kamerlid Jorien Wuite na afloop van de troonrede. “Binnenkort is er een debat over de begroting voor Koninkrijksrelaties en met zo’n oproep is het een goede start. Het is bemoedigend de erkenning dat het het Koninkrijk daardoor sterker wordt, dat is precies waar mijn partij voor pleit. ” 

“Maar er zijn meer belangrijke thema’s, zoals klimaatverandering. Dat wordt nu niet benoemd”, zegt Wuite. “Voor de eilanden wordt dit ook prioriteit.”

Ook PvdA-Kamerlid Attje kuiken, die zich al zo’n vijf jaar bezighoudt met de Cariben, reageert op de troonrede: “Het is goed dat de koning duidelijk benoemde dat corona voor de Caribische delen ook ongelooflijk zwaar is geweest. Hij had het over ‘eensgezindheid’. We moeten ook elkaar blijven helpen en elkaar blijven versterken. Dat lijkt me een duidelijke boodschap. Ik vind het daarom ook belangrijk dat we elkaar gaan blijven opzoeken nu.”