KRALENDIJK – “Er wordt absoluut niet genoeg gedaan om de klimaatverandering in Caribisch Nederland aan te pakken,’’ zegt Tadzio Bervoets, manager van Dutch Caribbean Nature Alliance, een organisatie die helpt met het parkbeheer en natuurorganisaties bijstaat.
“Terwijl we tegelijkertijd aan het voorfront staan van de klimaatcrisis. Zowel op het gebied van overstromingen als orkanen en andere intense weerpatronen.’’
In 2017 zei oud STINAPA-directeur Herman Sieben al dat Bonaire slecht voorbereid is op klimaatverandering. Hij gaf aan dat het eilandbestuur aan de slag moest met risicoscenario’s en dat Europees Nederland hier een ondersteunende rol in zou moeten spelen. Volgens Roxanne-Liana Francisca, bioloog bij STINAPA, is er sindsdien weinig veranderd. “Tot nu toe blijft het voornamelijk bij gesprekken aan tafel.’’
Gevaar voor overstromingen
Een van de punten die Sieben in 2017 aankaartte, was het gebrek aan onderzoek naar wateropvanggebieden. “Er wordt nog steeds weinig gedaan op dat gebied,’’ vertelt Francisca. “Wel worden er verschillende onderzoeksprogramma’s opgestart die hopelijk een beter beeld kunnen schetsen van de waterhuishouding op Bonaire.’’
Ook waren er eerder geen modellen die de kans op overstromingen konden laten zien. “Er zijn inmiddels modellen die een gevoel geven van hoeveel de zeespiegel zou kunnen stijgen. Hierop gebaseerd merk je wel dat veel van onze cruciale infrastructuur (ziekenhuis, Openbaar Ministerie) gevaar lopen,’’ aldus Francisca.
Ondanks een eilandsverordening die bouwen verbiedt tot vijftien meter van de hoogwaterlijn, wordt er, ook 4 jaar later, nog steeds aan zee gebouwd. “Ook in laag liggende plekken waar het gevaar voor overstroming heel hoog is,’’ vertelt Roxanne-Liana.
Zorg over natuur
Andere kwetsbare punten zijn het rif en het tropische droogbos. “Met klimaatverandering krijgen beide ecosystemen te maken met meerdere stressors (warmte en ziektes) waartegen ze niet opgewassen zijn,’’ vertelt Francisca.
Ook Erik Boman hoofd van STINAPA op Sint-Eustatius deelt deze angst. “De gezondheid van het milieu gaat er voortdurend op achteruit. Mijn grootste zorg is dat de natuur ondanks onze inspanningen niet gezond genoeg zal zijn om de klimaatverandering te kunnen overleven.’’
Probleem gaat capaciteit van eilanden te boven
De natuurorganisaties geven aan dat dit probleem de capaciteit van de eilanden te boven gaat. “Wat we kunnen doen, is zorgen dat onze ecosystemen zo gezond mogelijk zijn, maar kleine eilanden kunnen de klimaatverandering nooit alleen oplossen,’’ aldus Francisca.
Boman is het hiermee eens. “Moeten de eilanden een grote inspanning leveren? Natuurlijk. De lokale overheid wil deze dingen doen, maar is soms niet in staat, omdat ze niet de capaciteit of de middelen beschikbaar heeft. Het is alsof je een willekeurig dorp in Nederland vraagt: wat doen jullie om je voor te bereiden op de klimaatverandering?’’
Natuur- en milieubeleidsplan BES
Momenteel zijn de BES-eilanden bezig met een uitvoeringsagenda voor een tienjarig natuur- en milieubeleidsplan. Dit moet in de komende maanden worden afgerond. “In 2017 hadden we een soortgelijk plan,’’ vertelt Boman. “Maar in feite was er geen politieke wil om daadwerkelijk de financiering te verstrekken om dat te realiseren. En als dat er opnieuw niet is, zal deze ook mislukken.’’
In 2017 liet het KNMI weten bezig te zijn met het verzamelen van data over het klimaat op de BES-eilanden. Het doel was daarmee beter kunnen inspelen op klimaatverandering in het gebied. Maar wat daar precies uit is gekomen, weten de natuurorganisaties niet. “Er zijn geen gegevens gedeeld met de belanghebbenden,’’ zegt Bervoets. Ook Roxanne-Liana Francisca heeft de resultaten uit dat onderzoek nooit gezien. “Volgens mij is er niet echt iets van terechtgekomen.’’
