DEN HAAG – In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen, publiceert Caribisch Netwerk interviews met politici over de Caribische gemeenschap. SP’er Ronald van Raak staat als lijstduwer op de kandidatenlijst, want hij stopt na vijftien jaar in de Kamer. Hij wil verder als de nieuwe staatssecretaris Koninkrijksrelaties.
Wat voor een betekenis hebben deze verkiezingen voor de eilanden?
“Een groot effect! Je ziet dat er vanuit Nederland een grote mate is van solidariteit met de eilanden. Het is de vraag of dat zo blijft. Ik hoop dat van harte, maar we zien nu ontwikkelingen op bijvoorbeeld Curaçao en Sint-Maarten die een samenwerking heel erg moeilijk maakt.”
“Er zijn ook verkiezingen op Curaçao. Het zou zomaar kunnen dat de oppositie daar flink wint, vooral de MFK van oud-premier Gerrit Schotte en George Jamaloodin, die veroordeeld zijn. Je ziet op Sint-Maarten dat er een meerderheid is in de politiek die niet met Nederland wil samenwerken.”
U bent bijna vijftien jaar Tweede Kamerlid voor de SP, met onder andere het dossier Koninkrijksrelaties. Als u terugblikt, waar bent u trots op?
“Het meest trots ben ik toch op het feit dat ik heel veel berichten krijg van mensen die zeggen dat ik hun stem heb vertegenwoordigd. Ik ben natuurlijk niet een parlementariër van Aruba, Curaçao of Sint-Maarten, maar ik ben toch wel trots dat veel mensen zeggen dat ik de dingen zei die ze op de eilanden niet durven te zeggen.”
‘Ik vertrek uit de Tweede Kamer, maar mijn hart blijft bij de eilanden’
“Dat wil niet zeggen dat de mensen altijd eens met me waren, maar de kritische en open houding werd wel op prijs gesteld. In het bestuur vaak weer wat minder. Maar dat is prima, want hoort ook zo.”
U hebt besloten om niet meer door te gaan als Kamerlid. Wat hebben de Caribische kiezers nog aan de SP als u weg bent?
“Ik vertrek nu zelf uit de Tweede Kamer, maar mijn hart blijft bij de eilanden. Ik zal me op een of andere manier voor de mensen op de eilanden blijven inzetten. Er komt weer een nieuwe woordvoerder die ook in de geest van de SP zal handelen.”
‘Corruptie en vriendjespolitiek aanpakken om politici op de eilanden een serieuze kans te bieden’
“Als het gaat om de BES-eilanden [Bonaire, Sint-Eustatius en Saba], zal de SP hard blijven strijden tegen armoede. We kunnen makkelijk zorgen dat mensen daar een fatsoenlijk leven hebben. En voor het Koninkrijk zal de SP zich blijven inzetten voor gelijkwaardigheid en solidariteit. Maar dat betekent ook dat we corruptie en vriendjespolitiek zullen moeten aanpakken. Zo kunnen we politici op de eilanden die van goede wil zijn een serieuze kans bieden.”
In uw partijprogramma staat dat het Koninkrijk ‘dreigt ten onder te gaan aan politieke ruzies en onderling wantrouwen’. Er moet daarom een nieuwe staatkundige relatie tussen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten komen.
“We hebben na 10-10-’10 [opsplitsing van de Nederlandse Antillen] alleen maar ruzie en gedoe gehad. Het wordt niet beter en dat heeft ermee te maken dat de verantwoordelijkheden niet helder zijn. Dat hadden we in 2010 moeten regelen, maar dat heeft Nederland niet gedaan. Het zal wel opnieuw moeten gebeuren.”
“Ik droom van een Koninkrijk op basis van gelijkwaardigheid waarbij de bevolking van de eilanden zeggen: dit kunnen we zelf doen en daar hebben we hulp bij nodig van Nederland. Dat kan per eiland verschillen, omdat ze allemaal verschillend zijn.”
En wanneer zijn de drie Caribische gemeenten wel gelijkwaardig als al die andere gemeenten in Europees Nederland?
“Om te beginnen met de armoede. Je ziet, zeker op Bonaire, een tweedeling ontstaan tussen arm en rijk. Eilandskinderen die niet aan het werk komen en geen goede toekomst hebben, terwijl er zoveel geld geïnvesteerd wordt in de eilanden. Met hetzelfde geld kun je echte armoede en tweedeling bestrijden. Dat is helemaal niet zo moeilijk.”
‘Ik denk dat 99 procent van de regels zo de Caribische zee in kunnen’
“De eilanden worden vanuit tien torens en ministeries bestuurd. Daar zitten hartstikke goede ambtenaren die het beste met de eilanden hebben. Maar dat zijn nou net de rijksambtenaren die veel verstand hebben van regels en wetten, maar geen verstand hebben van kleinschalig bestuur in de Cariben. Dat is gewoon een mismatch die opgelost moet worden.”
En de oplossing is dat de Caribische gemeenten meer zelf mogen gaan doen?
“Ik denk dat negen-en-negentig procent van de regels zo de Caribische zee in kunnen. Wat veel beter werkt, is een groeimodel: wat kunnen de eilanden beter zelf regelen, wat kan Nederland loslaten. Dan is er een heel groot verschil tussen Saba – die heel veel zelf al kan – of Statia die er niet aan toe is.”
‘Er moet zo min mogelijk bemoeienis komen vanuit de torens in Den Haag’
“We moeten ermee gaan experimenteren. Er moet zo min mogelijk bemoeienis komen vanuit de torens in Den Haag. Ook voor Bonaire geldt dat we naar een situatie moeten dat het eiland steeds meer in staat is om zelf meer te doen, omdat Nederland nou eenmaal vanuit Den Haag niet alles beter kan.”
Een merkwaardig moment was toen u op een gegeven moment in de Kamer boos werd op staatssecretaris Knops (Koninkrijksrelaties, CDA) als het gaat om Saba die zelf geen werkvergunningen mag uitgeven. Waarom mag dat niet?
“Dat is ook mij een hele grote vraag waar ik me jarenlang voor inzet. Er gelden allerlei Nederlandse regels waardoor Saba niet aan personeel kan komen. Dat kan het eiland heel goed zelf regelen. Ik heb een speciale summit voor georganiseerd, Kamerbreed afspraken over gemaakt, met vier of vijf bewindslieden daarover debatten gevoerd. Iedereen die dan zegt: ‘Saba moet het zelf doen’. En vervolgens raakt dat verloren in de ministeries en wordt het niet geregeld. En dat is een hele diepe frustratie van mij en andere Kamerleden.”
‘Het eerste wat ik zou doen, is Saba een regelvrije zone maken’
Dus als de SP gaat regeren, wordt u de nieuwe staatssecretaris Koninkrijksrelaties.
“Ik zou dat prachtig vinden! Het eerste wat ik zou doen, is Saba een regelvrije zone maken. Kijken wat de mensen zelf kunnen. Ik zou ook een groeimodel willen voor Bonaire en Statia, omdat ik ook zie dat heel veel mensen en middelen investeren en dat het uiteindelijk voor de mensen weinig oplevert.”
U zei eerder dat u in de afgelopen jaren als Kamerlid ‘heel somber’ bent geworden over de toekomst met de eilanden. Hebt er nu meer vertrouwen in dat het goed komt?
“Ik zie ontwikkelingen op de eilanden die structureel fout zijn. Ik zie nog steeds dat er te veel invloed is vanuit de onderwereld in de politiek. Dat is gewoon niet eerlijk. Niet eerlijk voor de inwoners van de eilanden zelf. Dat wordt nu wel opgelost. Er is een tbo-project, een initiatief van mij – van de SP – en de VVD. Dat is een begin. Maar er zou ook gewerkt worden naar eerlijke politiek op de eilanden. Vanaf 2010 is dat niet de goede kant opgegaan, maar de verkeerde kant. Ik vind dat we voor de mensen op de eilanden nog heel veel kunnen betekenen.”
|
Ronald van Raak is bijna vijftien jaar actief als Tweede Kamerlid namens de SP. Foto: SP
