ORANJESTAD – Aruba en Nederland hebben na vier maanden onderhandeling een politiek akkoord getekend over de Nederlandse miljoenensteun aan het eiland. Maar hoeveel het eiland gaat krijgen, blijft afhankelijk van hoe snel Aruba de hervormingen (vooral bezuinigingen) uitvoert.
“Het echte werk, die hervormingen gaan invullen, dat gaat nu pas beginnen. Het traject is nog niet afgerond”, benadrukt de Nederlandse staatssecretaris Raymond Knops bij de ondertekening met de Arubaanse premier Evelyn Wever-Croes in Den Haag.
Staatssecretaris Knops over de uitvoering
Aruba krijgt direct een renteloze lening van 209 miljoen gulden (105 miljoen euro) zodat ze in ieder geval de salarissen van ambtenaren kan betalen alsook loonsubsidies en speciale corona-werkloosheidsuitkeringen (Fase). Ook is Nederland bereid om schulden die Aruba al heeft volgend jaar en het jaar erop te herfinancieren tegen een lagere rente, wat 80 miljoen gulden (een kleine 40 miljoen euro) bespaart. En tot 2025 zal Nederland bijna 17,9 miljoen euro lenen om de Arubaanse rechtsstaat te versterken.
Maar met de grote kanttekening: als Aruba zich niet aan de afspraken houdt die nu in het akkoord zijn gemaakt, dan hoeft het eiland niet te rekenen op verdere Nederlandse steun. Staatssecretaris Knops benadrukt dat die afspraken ‘vrijwillig’ tussen beide landen zijn gemaakt. En daar brengt de Arubaanse premier bij de ondertekening dit keer niets tegenin. Terwijl ze in september nog zei dat de enige reden om akkoord te gaan is ‘omdat Nederland een pistool tegen ons hoofd zet’.
Nu sluit de premier zich aan bij het verhaal van Knops dat als Aruba zich maar aan de afspraken houdt met Nederland, Aruba zelf de autonomie in de hand houdt. “Het is in onze handen om de juiste dingen te doen en te voorkomen dat we in dit soort disputen en geschillen vervallen en dan hebben wij als Aruba altijd laatste woord.”
Premier Wever-Croes over wie de baas is
Is het akkoord duurzaam?
Belangrijke vraag bij dit akkoord dat voor 6 jaar geldt, is echter of het ook houdbaar blijft volgend jaar met de verkiezingen in Nederland (maart) en vervolgens in Aruba (september). Zowel in Nederland als op Aruba hebben de bestuurders Knops als Wever-Croes politieke steun. Maar wat als de regeringen wisselen? Bovendien is er op Aruba al sociale onrust over de hervormingen.
Want Aruba moet onder andere nog meer gaan bezuinigen op de overheid. Dat is al jaren uitgesteld omdat Arubaanse bestuurders uit ervaring weten dat dit tot grote sociale onrust (onder meer stakingen) leidt. Ook blijven bezuinigingen op de zorg, die door de Nederlandse druk zijn gekomen, van kracht.
Toch zeggen beide bestuurders te hopen dat het akkoord op de steun van niet alleen het Arubaanse kabinet kan rekenen, maar ook het parlement, vakbonden en iedereen die een verantwoordelijkheid heeft op het eiland.
“Ik reken erop dat ook na een regeringswissel dit soort afspraken gerespecteerd worden. Nogmaals omdat het ook in die zin geen linkse, rechtse of wat voor politieke partijvoorkeur afspraken zijn. Het zijn afspraken waar alle economen het over eens zijn, dat het de goede dingen zijn om te doen”, vindt Knops.
Staatssecretaris Knops over de duurzaamheid van het akkoord
“Het is in het belang van het land om tot deze steun te komen. Dus ik denk niet dat er een regering zal zijn die op gegeven moment zal zeggen: dat geld hebben we niet meer nodig, we willen niet meer voldoen aan de afspraken. Misschien wel als er goud wordt gevonden ofzo, maar dat voorzien wij vooralsnog niet”, aldus Wever-Croes.
Premier Wever-Croes over de voortgang
Voor dit jaar verwacht Aruba dat de economie met 28% zal inkrimpen. En het jaar af te sluiten met bijna 40% werkloosheid. Voor het akkoord, moeten er in ieder geval twee rijkswetten doorgevoerd worden. Of dat allemaal gaat lukken nog voor de verkiezingen in Nederland, blijft echter de vraag, zo erkent Knops wel.
