PHILIPSBURG – Vlak voor het 10-jarig jubileum van Sint-Maarten als land binnen het Koninkrijk, heeft de lokale stichting Pro Soualiga Foundation een kort geding aangespannen tegen de Nederlandse Staat. De dagvaarding vecht de Caribisch Hervorming Entiteit (CHE) aan, wat een vereiste is voor Sint-Maarten om meer geld te kunnen lenen.
Met de CHE kan de Nederlandse regering de honderden miljoenen die de eilanden lenen, zelf beheren. Renate Brison, secretaris van Pro Soualiga, zegt dat de voorgestelde hervormingsentiteit in strijd is met het Statuut. Maar deze zaak betekent meer dan alleen een vuist tegen de CHE.
De stichting is voorvechter van het zelfbeschikkingsrecht en een voorstander van verdere dekolonisatie door Nederland. En het Statuut, is een belangrijk document in deze zaak.
 Koningin Juliana tekent het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden in 1954. Foto: Historische database Delpher Wat is het Statuut eigenlijk?Het Statuut voor de Koninkrijk der Nederlanden is het belangrijkste juridisch document binnen het Koninkrijk. Daarin staat dat de landen binnen het Koninkrijk een gelijkwaardige positie hebben. De Grondwet van Sint-Maarten is onderdanig aan het Statuut. Lands- en koninkrijksaangelegenhedenDe landen binnen het Koninkrijk regelen zelfstandig zaken zoals justitie, financiën, onderwijs, economie en sociale zaken. Er zijn ook zaken die op Koninkrijksniveau geregeld worden, zoals defensie, buitenlandse betrekkingen en mensenrechten. Consensus RijkswettenEr zijn ook nog aparte afspraken tussen de landen in het Koninkrijk, gegoten in de consensus Rijkswetten. Het Koninkrijk mag op de eilanden ingrijpen als er sprake is van ‘ondeugdelijk bestuur’ of ‘ondeugdelijk financieel beheer’. Dit laatste is op Sint-Maarten al een aantal keer het geval geweest. |
Volgens de stichting zou het Statuut niet geldig zijn omdat de Verenigde Naties de Nederlandse eilanden niet als zelf beschikkend hadden bestempeld in 1954, toen het Statuut tot stand kwam. Nederland had toen doorgegeven dat de eilanden onderdeel waren van de Nederlandse Antillen en dat ze ‘autonoom’ waren.
Renate Brison
College Financieel Toezicht
Brison zegt dat instituten zoals CHE en het College Financieel Toezicht (Cft), bewijzen dat de eilanden nooit helemaal autonoom waren. “In bijzonder het Cft, welke als voorwaarde is gesteld in 2008 toen Sint-Maarten onderhandelde over een nieuwe constitutionele status, die in zou gaan op 10 oktober 2010.” Het Cft moet er op toe zien dat jaarlijks een sluitende begroting is, wat het eiland meerdere keren niet is gelukt.
Volgens Brison zat het eiland juist in een groeitraject voor orkaan Irma in 2017. “De Marlin-overheid had voor Irma een sluitend begroting. Probeer daarom eens om op een meer diplomatisch manier om te gaan met de eilanden. Wij hebben de orkaan en COVID-19 niet veroorzaakt. Wij hebben er niet voor gezorgd dat de toeristen weg zijn.”
Land zonder zelfbeschikkingsrecht, waarom?
De stichting pleit ervoor om Sint-Maarten op de lijst van landen zonder zelfbeschikkingsrecht van de VN te krijgen. Als dat gebeurt dan is Nederland volgens het VN-Handvest verplicht om Sint-Maarten in een redelijke tijd of naar totale onafhankelijkheid en zelfbestuur te begeleiden, of een deel van Nederland te maken. Een andere optie is een vorm van vrije associatie met Nederland te bieden. Zoals Puerto Rico dat heeft met de Verenigde Staten.
Sinds 1955 staan de eilanden niet meer op de VN-lijst van ‘niet-zelfbesturende gebieden’ en is Nederland niet verplicht om verantwoordelijkheid af te leggen aan de VN over de voortgang van de eilanden naar een zelfbesturende onafhankelijke status
Dekolonisatie
Ook het parlement van Sint-Maarten heeft aan de Raad van Advies gevraagd of ze hun advies kunnen uitbrengen over het voltooien van het dekolonisatie proces voor het eiland. Volgens Artikel 73 van de declaratie voor gebieden zonder zelfbeschikkingsrecht, is een land welke macht uitoefent over een gebied, verantwoordelijk voor de ontwikkeling en voortgang van dat gebied. Dit is de basis voor de zaak van de stichting tegen de Nederlandse Staat.
De stichting verwacht een weerwoord van de Nederlandse Staat op 13 oktober.
 De vlag van Nederland en de vlag van Sint-Eustatius. Foto: John Samson Statianen sleepten Nederlandse Staat al eerder voor de rechterHet is niet de eerste keer dat de Nederlandse staat met een soortgelijke zaak is geconfronteerd. Vorig jaar was er een civiele zaak op Sint-Eustatius met dezelfde soort eisen: een groep Statiaanse politici wilde dat hun eiland teruggezet wordt op de lijst van ‘niet-zelfbesturende gebieden’ van de VN. Zij verloren deze zaak, maar geven voorlopig niet op. |
