DEN HAAG – Koning Willem-Alexander heeft een bijeenkomst gehad met de ombudsmannen van Curaçao, Sint-Maarten en Nederland. Bij de Arubaanse vertegenwoordiger, die vlak naast de koning zat, was vooral schaamte te zien.
Op Aruba wordt er al vijftien jaar flink gelobbyd, maar de politiek werkt steeds niet mee. Aruba is het enige land in het Koninkrijk waar burgers niet bij een onafhankelijk instituut terecht kunnen, als ze problemen hebben met de overheid.
‘Dit is gênant’
“Eerlijk gezegd? Ik vind het gewoon schandalig dat Aruba geen ombudsman heeft”, zegt de aanwezige Arubaanse kwartiermaker Sahaira Kelly. “Ik vond het helemaal niet fijn om dit verhaal te moeten vertellen aan de koning.”
Het hele koninkrijk heeft een document over het oprichten van een ombudsman getekend, maar door Aruba wordt dat niet gerealiseerd. Ook vanuit een internationaal perspectief wordt dit als ‘gênant’ ervaren.
“Arubanen uiten zichzelf wel op sociale media en op de radio, maar er is geen speciaal aangewezen persoon om voor ze op te komen”, zegt Kelly.
Alle ogen gericht op Arubaans parlement
Koning Willem-Alexander heeft woensdag de kwartiermaker aangehoord. Alle ogen zijn nu gericht op het Arubaanse parlement, of er na zo’n vijftien jaar het derde conceptwetsvoorstel wel wordt aangenomen.
Dat het zo lang duurt, komt omdat de Arubaanse politiek de plannen niet doorzet of steeds met nieuwe wetsvoorstellen komt.
“Zodra je maar enigszins een rechtsstaat of democratie wil zijn, hoort daar een ombudsman bij”, zegt de Nederlandse ombudsman Reinier van Zutphen. “Dat vindt Aruba zelf ook. Maar de laatste stap zetten, dat die wet wordt aangenomen, doen ze niet.”
Komt premier Evelyn Wever-Croes snel belofte na?
Nu ook koning Willem-Alexander op de hoogte is van de Arubaanse situatie, is de hoop dat er snel wat op gang komt. Anders is het komend jaar de tweede keer dat de ombudsmannen op dat eiland overleggen, zonder een Arubaanse ombudsman aan tafel.
“Wij hebben een document gekregen waar het Koninkrijk aan gebonden is: The Venice Principles“, zegt Van Zutphen. “Het is een belangrijk stuk van de Raad van Europa, waarin staat dat er een ombudsman moet zijn. Dat heeft het Koninkrijk ondertekend. Je kunt er ook niet onderuit.”
Volgens Van Zutphen zou het wetsvoorstel vóór 1 januari 2020 aangenomen moeten worden. “De Statenvoorzitter was hier en die vertelde: het gaat gebeuren. De Arubaanse minister-president zei het ook. Ik ga er nu vanuit dat die ombudsman er over een paar maanden is.”
Half uur gesprek met koning
De ombudsmannen zeggen ‘blij’ te zijn met het gesprek met de koning, wat ongeveer een half uur duurde. “Het was erg opvallend hoe goed de koning op de hoogte is van de situatie op de eilanden”, zegt Van Zupthen.
Naast de situatie op Aruba, werd ook met de koning gesproken over armoede, de wederopbouw op Sint-Maarten en de Venezuela-crisis.
‘Goed voorbeeld hoe het wél kan’
De ombudsmannen zeggen tevreden te zijn over hun ‘nauwe samenwerking’ in de afgelopen vijf jaar. Dat zou tot beter onderzoek en druk op de politiek hebben geleid.
“Je hoort heel vaak dat de eilanden en Nederland moeilijk met elkaar kunnen samenwerken binnen het Nederlandse koninkrijk”, zegt Van Zutphen. “Maar volgens mij is wat er in de afgelopen jaren gaande is, een goed voorbeeld van hoe het wél kan.”
