Bonaire slecht voorbereid op klimaatverandering

Foto: Gijs van den Heuvel

KRALENDIJK – De wereldwijde klimaatverandering kan grote gevolgen hebben voor Bonaire. Toch houden de overheden daar te weinig rekening mee. Dat zegt Herman Sieben, de directeur van natuurstichting STINAPA, de beheerder van de nationale parken van Bonaire.

Herman Sieben over de risico’s van klimaatverandering voor Bonaire

Sieben was voor Stinapa eind oktober aanwezig op het seminar Bonaire The Green Destination. Gedeputeerde Ibi Martis sprak daar over risico’s voor het milieu en het klimaat: “Een stijgende zeespiegel, woestijnvorming en veranderende weerpatronen kunnen de toeristische trekpleisters beschadigen of vernietigen.”

(Sieben): “Cruciale diensten liggen in het risicogebied.” Foto: Gijs van den Heuvel

Concrete acties blijven uit
Hij deed een beroep op de toeristische industrie om samen met de overheid te werken aan de duurzaamheid van Bonaire. “Deze ontwikkeling is in lijn met onze visie om Bonaire te ontwikkelen, terwijl natuur en cultuur behouden blijven.” Mooie woorden, vindt Sieben, maar hij mist nog concrete acties. “Er zullen stappen genomen moeten worden. Ik maak me echt zorgen.”

“Ik heb een gesprek gehad met het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) over ruimtelijke ordening. Ik heb gezegd dat ze aan de slag moeten met scenario’s over wat er over twintig, dertig jaar gebeurt. Dat kun je het OLB bijna niet vragen met zijn huidige capaciteit, maar er moet zo snel mogelijk meer onderzoek worden gedaan en deskundigheid komen. Daar moet ook Europees Nederland een helpende en ondersteunende rol in spelen.”

Stijging zeespiegel
Alleen al de stijging van de zeespiegel is voor Bonaire een groot risico. Grofweg de helft van het eiland is vlak en laag gelegen en daardoor kwetsbaar. De voorspellingen variëren van een halve meter of dertig jaar tot nog meer. Hoe het ook uitpakt, die stijging komt er, benadrukt Sieben.

Maatregelen tegen erosie en uitbreiding van de waterzuivering zijn noodzakelijk om de verbleking van koralen tegen te gaan. “Koraal kan wel een aantal maanden temperatuurstijging aan, als die daarna maar weer lager wordt. Als de perioden met hoge temperaturen steeds langer worden dan kan het op een gegeven moment niet meer herstellen.”

Extremen
Een derde probleem is het meer extreme weer: “Het kan tijden droger worden of er kan extreme regenval ontstaan. Als de extremen bij elkaar komen met zeespiegelstijging en ook nog eens een grote storm of orkaan, wat voor effect heeft dat? Hoe gaat dit eiland met bijvoorbeeld 135 millimeter regen om, zoals werd voorspeld bij storm Matthew?”

Mangroven vormen onder andere een barrière tegen hoge golfslag in het lage deel van Bonaire.

Modellen voor de kansen op overstromingen zijn er niet op Bonaire en er wordt geen hydrologisch onderzoek gedaan naar de wateropvanggebieden, de saliña’s ( zoutmeer of -inham ). Een ander voorbeeld is dat er wel een eilandsverordening is die bouwen verbiedt tot vijftien meter van de hoogwaterlijn, maar dat er toch nog steeds aan zee wordt gebouwd.

Mangroven
Ook behoud van de mangroven, onderdeel van het ecosysteem, is voor Bonaire heel belangrijk: “Die vormen een natuurlijke buffer tegen golfslag.” Sieben wijst ook op het feit dat vrijwel alle essentiële diensten op het lage gedeelte van Bonaire liggen. “Ik denk dat het besef een beetje begint te komen, maar het denken over maatregelen is nog weinig ontwikkeld.”

KNMI
Omdat de economieën van de BES-eilanden grotendeels draaien op toerisme en landbouw zijn de eilanden erg gevoelig voor klimaatverandering, zegt het Nederlandse weerinstituut KNMI in een in september verschenen klimaatbericht.

Veel toeristenresorts in met name Bonaire staan aan de kust en zijn kwetsbaar voor zeespiegelstijging. Ook de koraalriffen die de eilanden zo aantrekkelijk maken voor bezoekers worden bedreigd door deze zeespiegelstijging in combinatie met de verzuring en opwarming van de oceaan.

Op dit moment is het KNMI bezig met het ontsluiten van klimatologische data van de BES-eilanden om zodoende voldoende kennis over het verleden, huidige en mogelijk toekomstige klimaat op te bouwen. Hiermee kunnen klimaatscenario’s en risicoschattingen ontwikkeld worden om beter op klimaatverandering in dit gebied te kunnen anticiperen.