DEN HAAG – Curaçao heeft een nieuwe regering en dus ook een nieuwe politieke vertegenwoordiger in Den Haag: de gevolmachtigde minister. Vandaag was zijn allereerste officiële vergadering met de Nederlandse ministers. Hoeveel macht hebben de Caribische eilanden eigenlijk?
De geschiedenis leert dat de voormalige Antilliaanse eilanden weinig invloed hebben in Den Haag. Oud-premier Gerrit Schotte (MFK) van Curaçao probeerde te voorkomen dat Nederland zou ingrijpen bij de verkiezingen. De Arubaanse premier Mike Eman (AVP) ging zelfs in hongerstaking tijdens een dispuut over een begroting. Zonder resultaat: Nederland greep op beide eilanden zonder pardon in.
Persoonlijke relaties met ministers
Volgens oud-rijksminister Sheldry Osepa (MFK) valt of staat de positie van de eilanden in Den Haag met een goede verhouding met de Nederlandse politici. “De Rijksministerraad is puur formaliteit”, vertelt Osepa. “Het werk zit in de voorfase. Vooral in moeilijke gevallen, speelt de persoonlijke relatie met ministers en topambtenaren een enorme rol.”
Iemand die niet graag werd gezien in Den Haag is de Curaçaose oud-rijksminister Marvelyne Wiels (2013-2016), de zus van de vermoorde politicus Helmin Wiels (PS). Zij kwam voortdurend in opspraak door haar vermeende cv-fraude, intimidaties en wanbeleid. De Nederlandse regering noemde de verdenkingen ernstig, vooral omdat zij met staatsgeheimen moest omgaan.
Maar Nederland heeft niet de bevoegdheid om een gevolmachtigde minister van Aruba, Curaçao of Sint-Maarten te ontslaan. Toch heeft een dergelijk imago wel degelijk consequenties. “Zo’n gevolmachtigde minister wordt dan niet meer serieus genomen door Nederland”, aldus Osepa.
StaatsgeheimWat er in de Rijksministerraad besproken wordt, inclusief de agenda, valt onder ‘staatsgeheim’. Wie informatie lekt, riskeert gevangenisstraf. Alleen de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties geeft doorgaans een korte toelichting aan de pers, wat een eenzijdig of beperkt beeld kan opleveren. De notulen worden pas na dertig jaar vrijgegeven. |
Eilanden afhankelijk van Nederland
De afhankelijkheid van Nederland blijkt tijdens de Rijksministerraad: één van de weinig officiële momenten waarop Nederlandse politici vergaderen met de vertegenwoordigers van de eilanden. Daar wordt meestal niet meer dan vijf minuten voor uitgetrokken.
Wie geen vriendjes wordt met Nederlandse ministers en ambtenaren, zal het behoorlijk moeilijk krijgen om de politieke belangen van het eiland in Den Haag te behartigen. “Je hebt soms maar één Nederlandse minister nodig die tijdens de Rijksministerraad kracht zet bij jouw argumenten”, vertelt Osepa.
Bijvoorbeeld toen bijna alle Nederlandse ministers op het punt stonden om in te stemmen met ingrijpen op Curaçao. “Ik herinner me dat een Nederlandse minister als enige zei: nee, laten we Curaçao een kans geven. Dat bracht een hele omwenteling.”
De eilanden hebben dan nauwelijks invloed. Nederland heeft zo’n elf ministers in de Trêveszaal zitten, tegenover slechts drie rijksministers van de eilanden. “De eilanden kunnen dan slechts elkaar steunen door een blok te vormen”, vertelt Roderick Pieters, oud-rijksminister van Curaçao namens de PS (2013).
Curaçao
Hoe zal het voor Anthony Begina (PAR), de nieuwe rijksminister van Curaçao, uitpakken? Naar verwachting van Haagse politici beter dan bij de gevolmachtigde ministers van eerdere regeringen zoals van MFK of PS. Die partijen schuwden geen confrontaties in hun strijd voor minder bemoeienis vanuit Nederland.
“De nieuwe regering van Curaçao gaat geen kritische vragen stellen over de verhoudingen binnen het Koninkrijk”, vertelt Sheldry Osepa, oud-rijksminister namens de MFK van Gerrit Schotte. “Zij hebben meer iets van: laten we er samen iets van maken, in plaats van de grenzen op te zoeken.”
