De vier Koninkrijksvlaggen – foto: Jamila Baaziz
DEN HAAG – Nederland kan de Caribische (ei)landen niet opleggen om het Koninkrijk te veranderen in een Gemenebest. Toch filosofeert de Tweede Kamer vandaag over een plan hiervoor van VVD en SP.
VVD en SP zeggen vooral uit te zijn op ‘helderheid en een visie’ en met hun initiatiefnota de ‘discussie op gang willen brengen’. Maar PvdA, ChristenUnie (CU), CDA en D66 willen geen opties uitsluiten. “Dat is zinloos als de andere landen geen heil zien in een Gemenebest”, aldus Gert-Jan Segers (CU). “Wij zijn niet aan zet.”
De grote verschillen van mening tussen de aanwezige Kamerleden blijken al snel in het overleg. Initiatiefnemers André Bosman (VVD) en Ronald van Raak (SP) benadrukken dat zij graag af willen van de huidige ‘knellende banden’ en van de Nederlandse eindverantwoordelijkheid voor de ontwikkelingen in de Cariben. Daarom stellen ze een Gemenebest-constructie voor waarbij landen volledig autonoom zijn maar wel kunnen samenwerken als ze dat afspreken.
Gelijkswaardigheid
De Kamerleden zeggen bereid te zijn om in een Gemenebest-constructie met elk (ei)land individuele afspraken te willen maken ‘vanuit gelijkwaardigheid’ over waar Nederland hulp biedt en onder welke voorwaarden en waar niet. “Wij willen niet alle banden verbreken zoals weleens gedacht wordt. Maar we willen wel dat de banden eindelijk helder worden”, aldus Bosman.
‘Nee’
De gelijkwaardigheid uit het voorstel leidt er wel toe dat Nederland dan ook ‘nee’ mag zeggen tegen een verzoek om samenwerking, merkt PvdA ‘er Roelof van Laar op. Hij vraagt zich daarom af of VVD en SP hun voorstel niet mooier voorspiegelen dan het is. “Hoe ga je dan de strijd aan tegen armoede en hoe pak je dan mensenhandel en corruptie aan als dat de politieke partijen in de landen niet het algemeen belang dienen ? Waarom kijk je niet naar de mogelijkheden binnen het Statuut?” Zijn partij wil alle staatkundige mogelijkheden van de (ei)landen juist open en bespreekbaar laten.
“Is er in de landen draagvlak voor dit plan?”, wil Segers (CU) weten, die tijdens het gesprek ook het D66 en CDA vertegenwoordigt omdat zij niet aanwezig kunnen zijn. “De banden in het Koninkrijk schuren, maar het is niet aan ons om daar eenzijdig iets over te beslissen.” Hij wacht liever de uitkomsten van de evaluatie van de staatkundige veranderingen af. “Het gaat mij erom dat we problemen met het bestuur, corruptie en armoede aanpakken.”
Verbreken
PVV’er Sietse Fritsma vindt een Gemenebest een voorstel in ‘de goede richting’, maar hij wil liever dat Nederland zelf moet kunnen beslissen ‘de banden met de (ei)landen te verbreken’. Daarom wil liever een door Nederland getekend verdrag van de Verenigde Naties (VN) aanvechten, maar dat voorstel krijgt geen bijval.
Discussie
Hoewel het overleg niet eindigt met een conclusie of een vervolgactie zeggen de bedenkers vooral blij te zijn met de discussie. “Het Statuut en het Koninkrijk zijn voortdurend in beweging. Natuurlijk ligt het initiatief bij de Caribische landen om de verhoudingen te veranderen, maar dat neemt niet weg dat wij ook een mening over de toekomst mogen hebben. En als je ‘nee’ zegt tegen het Gemenebest en ook pijn in je buik hebt van het Statuut, hoor ik graag wat een alternatief is. Ik hoop dat de eilanden die discussie nu gaan voeren”, aldus Bosman.
door Jamila Baaziz