DEN HAAG – De VVD en SP willen het Koninkrijk omvormen tot een Gemenebest. Tweede Kamerlid Andre Bosman (VVD) en Ronald van Raak (SP) dienen hiervoor op 3 juli een initiatiefnota in. De nota is bedoeld om de verantwoordelijkheden voor eens en altijd goed te regelen en om de discussie over de toekomst van het Koninkrijk een nieuwe impuls te geven en de landen te dwingen na te denken over hun visie, aldus Bosman.
André Bosman over de initiatiefnota (bijdrage: Jamila Baaziz)
De partijen willen met de Gemenebestconstructie toe naar een echte gelijkwaardige relatie tussen de partners in het huidige Koninkrijk. Deze structuur betekent bovendien dat Nederland geen verantwoordelijkheid meer draagt voor ontwikkelingen in de landen Curaçao, Sint Maarten en Aruba in de toekomst. Want dat is wat VVD en SP dwarszit. Volgens de partijen is sinds 10-10-’10 duidelijk geworden dat het Koninkrijk ‘niet voldoet aan de wens tot meer autonomie van alle betrokken landen’. Nederland blijft altijd eindverantwoordelijk, terwijl de invloed op de landen beperkt is. De landen kunnen bovendien nooit echt zelfstandig functioneren, omdat ze voor het wijzigen van institutionele wetten afhankelijk zijn van de Rijksministerraad, waar de Nederlandse belangen altijd het zwaarst wegen, zo staat in de nota.
Toekomstplaatje
Of het Gemenebest er ooit zal komen is voorlopig onzeker. Bosman hoopt met de nota Nederland, Curaçao en Sint Maarten in elk geval uit te dagen om een duidelijk toekomstbeeld te schetsen. “Voor de VVD is dit het ideale plan, maar ik hoor graag van de anderen wat ze ervan vinden. Wat ze anders zouden willen en hoe ze het zelf zien.” Alleen Aruba heeft al een tijd geleden duidelijk aangegeven dat het een toekomst ziet in het Koninkrijk met veel samenwerking en versterking van elkaars kracht. Volgens Bosman hoeft er in de praktijk eigenlijk niet veel wijzigingen doorgevoerd te worden: “Eigenlijk veranderen er maar twee dingen: iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen land en het paspoort van het Koninkrijk der Nederlanden verdwijnt.”
Procedures
Minister Ronald Plasterk van Koninkrijksrelaties gaat de nota ‘met belangstelling bekijken’. Hij tekent direct aan dat hij sowieso vast zal houden aan de procedures die in gang worden gezet om de staatkundige vernieuwing in 2015 zoals gepland te evalueren. Hij geeft aan dit voorstel daar eventueel bij te betrekken. Voor scheidend Kamerlid Pierre Heijnen (PvdA) is de geplande evaluatie reden om de nota niet mede te tekenen: “Ik wil niet dat dit de evaluatie doorkruist.”
Gemenebest
In een Gemenebest hebben de betrokken landen volledige autonomie over hun bestuur. Curaçao, Aruba en Sint Maarten zouden dan dus niet meer via het Statuut afhankelijk zijn van Nederland voor het nemen van beslissingen. Omgekeerd is Nederland dan af van de internationale verantwoordelijkheid voor het Koninkrijk als grootste partner hierin. Het Statuut zou dan komen te vervallen. Dit voelt voor VVD en SP als een juk. De landen kunnen wel gewoon met elkaar blijven samenwerken en bestaande wetten kunnen omgezet worden in nationale wetten, aldus de initiatiefnemers.
De nota zal in het najaar besproken worden in de commissie Koninkrijksrelaties, want de Kamer gaat na de eerste week van juli met reces.
