Statianen kunnen zich op 17 december over de staatsrechtelijke toekomst van hun eiland uitspreken – foto: The Daily Herald
ORANJESTAD – Statianen kunnen zich op 17 december in een referendum over de staatkundige toekomst van hun eiland uitspreken, zo heeft de eilandsraad besloten. Kiesgerechtigden krijgen vier opties: onafhankelijkheid, autonomie binnen het Koninkrijk, integratie binnen Nederland en behoud van de huidige status van openbaar lichaam.
De uitslag van het referendum is niet bindend. Het referendum krijgt slechts een adviserende status, en de uitkomst is alleen geldig bij een opkomst van tenminste 75 procent van alle kiesgerechtigden.
De eilandsraad had zich op 8 oktober al uitgesproken voor het houden van een referendum. De referendumcommissie had voorgesteld om de volksraadpleging pas op 14 januari te houden. Dan zou er meer voorbereidingstijd zijn, terwijl genoeg ruimte zou overblijven tussen het referendum en de eilandsraadsverkiezingen op 18 maart. De eilandsraad stemde echter met overgrote meerderheid voor 17 december.
Externe adviseurs
Alleen de Democratische Partij (DP) stemde tegen. De keuze van de referendumopties is uiteindelijk zonder de inbreng van externe adviseurs tot stand gekomen. De eilandsraad stemde om uiteenlopende redenen alleen in met de benoeming van rechter Wit. Omdat er te weinig tijd is om andere constitutionele experts te benaderen, besloot de referendumcommissie zelf een ontwerp te maken.
Op 8 april 2005 konden Statianen zich ook in een referendum over de toekomst van hun eiland uitspreken. De opkomst was met bijna 56 procent niet hoog. Het behoud van de Nederlandse Antillen met 76.5 procent was verreweg de meest populaire optie. Directe banden met Nederland haalde een score van 20.6 procent. De minst populaire opties waren destijds integratie binnen Nederland (2.1 procent) en onafhankelijkheid (0.6 procent).
Door John van Kerkhof