Jopie Abraham is nog steeds verbolgen over de staatkundige vernieuwingen
KRALENDIJK – Bonaire is niet blij met de uitwerking van de ‘directe band’ met Nederland. De lijst van minpunten groeit gestaag: prijsstijgingen, verergerde levenstandaard, stijging armoede, politiek instabiliteit en sociale achteruitgang.
De ontwikkelingen op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg en justitie zien velen wel als positief. Bonaire kent twee hoofdrolspelers bij 10-10-10: ex-politieke leider Jopie Abraham van de Partido Demokrátiko Boneriano (PDB) en ex-politieke leider Ramoncito Booi van de Union Patriótiko Boneriano (UPB).
Belkis Osepa in gesprek met Jopie Abraham
Abraham is stellig: “Ik geloof niet dat veel Bonairianen de laatste drie jaren gelukkiger zijn geworden.” Booi: “Ik blijf erbij dat dit de juiste keuze was.” In de voorbereidingsperiode van de staatkundige vernieuwing was UPB aan de macht. Ruim één jaar voor de ontmanteling komt na een roerige periode een bestuurswisseling op Bonaire. Daardoor is het Jopie Abraham (PDB) die fel tegen integratie was, degene die de staatkundige vernieuwing bekrachtigd en ook het Bestuurlijk Akkoord over de takenverdeling tussen Nederland en Bonaire, tekent.
Abraham is nog steeds verbolgen over de staatkundige ontwikkeling en de huidige situatie van Bonaire. Hij spreekt van een ‘ongezonde invoering’. “De beslissingen waren al genomen. Er was sprake van capitulatie en chantage. Vergeet niet dat Nederland alle geldkranen had dichtgedraaid. We werden gechanteerd om de bevolking op de knieën te krijgen. Ik stond met mijn rug tegen de muur.”
Opgelicht
Hij herinnert zich de afspraken voor een vertegenwoordiger in Nederland, beperking van de toestroom van Nederlanders en gedegen ruimte om bezwaren in te dienen tegen de Nederlandse regelgeving. “Na bijna veertig jaar in de politiek moet ik zeggen dat ik enorm teleurgesteld ben in de Nederlandse politici. Ze hebben de afspraken naast zich neergelegd. Niemand draagt de verantwoordelijkheid. En het huidig bestuur zegt dat alles koek en ei is. Bonaire is opgelicht.”
In 2015 vindt de evaluatie plaats. Minister Ronald Plasterk zegt ‘liever te spreken over het verbeteren van de huidige staatkundige structuur’. Abraham is resoluut: niet de lokale en Nederlandse bestuurders moeten evalueren, maar de Bonairiaanse bevolking. “Zij moeten kunnen zeggen: zo willen we wel of niet doorgaan. Dat is het recht van zelfbeschikking.”
Ramoncito Booi noemt zichzelf de architect van de plannen – foto: Belkis Osepa
Ramoncito Booi
Booi stond tijdens de ceremoniële ondertekening van de ontmanteling van de Nederlandse Antillen in Den Haag aan de zijlijn. Hij had graag degene willen zijn die zijn handtekening kon zetten. Booi noemt zichzelf in het verleden de architect van de plannen. “Dat zal in de historie ook zo blijven. Dat kan niemand veranderen,” aldus Booi in 2010.
Belkis Osepa in gesprek met Ramoncito Booi
“Ik ben nog steeds trots op wat we voor Bonaire hebben betekend. Het was een doordachte en geëvalueerde stap. Na het kiezen voor een directie band met Nederland, ging Bonaire onderhandelen.” Booi bekritiseert wel de uitwerking van de gemaakte afspraken. “Ik zou wat Abraham heeft ondertekend, nooit ondertekenen. Maar ik blijf erbij dat men over twintig jaar zegt: ‘God zij dank was er een gekke UPB en een gekke Booi die dit hebben bedacht.
Vastlijmen
Booi erkent dat op bepaalde gebieden verbeteringen nodig zijn, zoals op sociaal-economisch gebied en de omgang van Nederlanders met de Bonairiaanse bevolking. Maar hij is het niet eens dat ‘alles’ gelinkt wordt aan de nieuwe staatkundige structuur. “Bonaire was altijd duur. Hier hebben een heleboel mensen misbruik gemaakt van de verandering van de gulden naar de dollar. Daar moet je niet de staatkundige vernieuwing voor aankijken.”
Booi raakt opgewonden als hij spreekt over de protesten en kritieken op het eiland en van Bonairianen in Nederland. “We moeten af van emotionele onzin, waar gekeken wordt naar het negatieve. Groepen die zeggen ‘mi ke Boneiru bèk’, ik wil Bonaire terug. Of degenen die pleiten voor een Bonairiaanse vertegenwoordiger in Den Haag. Geen enkele gemeente heeft een vertegenwoordiger in de Tweede Kamer. We moeten de tijd gebruiken om samen op te bouwen.”
Door Belkis Osepa