Sinds lange tijd zit documentairemaker Selwyn de Wind niet op Curaçao tijdens de jaarwisseling en dat raakt hem. Maar dankzij de traditionele tambú-muziek verandert dat gemis in ‘trots en blijdschap’. Over dit bijzondere muziekgenre heeft hij een documentaire uitgebracht.
Thuis heeft hij archieven vol over de muziek van zijn eiland. De Wind wil niet alleen voelen wat de slagen (op de strakgetrokken huid van de trommel) doen, maar ook de muziek en de geschiedenis ervan beter begrijpen. Er is iets ‘magisch’ aan tambú. Iets wat als ‘helend en veerkrachtig’ werkt, merkt hij.
| ‘Tambú di kompayo 2022’ is onder andere te beluisteren via Soundcloud (56 minuten). |
Tambú werd jarenlang onderdrukt
Het muziekgenre wist de slavernij-periode, de koloniale tijd en daarna de kerkelijke druk te overleven. Lange tijd werd tambú als ‘algu mashá mahoso’ (iets heel lelijks) bestempeld. “Ik denk dat het hier en daar nog steeds zo is.”
“Veel van onze ouderen zijn geïndoctrineerd door de katholieke kerk, die geprobeerd heeft de tambú te verbieden. Het zou iets duivels zijn omdat de muziekklanken van de trommel komen; van handslagen op strak gedroogd huid.”
“Het is wel dé muziek die de Curaçaose samenleving verankert”, zegt De Wind.
“Het is een manier om het jaar mee af te sluiten. Je hoort de problemen van het volk en er wordt de spot mee bedreven met sommige mensen. Soms wordt de tambú ook gezongen voor en over de buren waarmee je ruzie hebt, bijvoorbeeld. Het is een manier om met problemen om te gaan.”
“Het klinkt daarom ook krachtig. Norma Gosepa, een van de grote vrouwen van het muziekgenre zegt: tambulero, sla op de tambú. Het is niet jouw moeder, jouw zuster of jouw familie. Sla erop los! Maak het kapót als het moet!”
Het begon met een afspeellijst
De Wind is een kenner van de Curaçaose muziek, omdat hij al jaren daar veel over verzamelt en zelf met sleutelfiguren praat.
Selwyn de Wind. Foto: Tamira Koeiman
“Eigenlijk begon ik aan deze documentaire door een afspeellijst die ik heb gemaakt”, zegt hij lachend. “Vorig jaar was ik – voor het eerst sinds lange tijd – niet op Curaçao tijdens december. Er was een leegte in me. De afspeellijst was mijn manier om het traditionele Curaçaose eindejaar bij me te hebben, waar ik ook was. Maar ik kon het niet laten, ik moest ook iets met mijn archief doen.”
Podcast met impactvolle fragmenten
In zijn podcast hoor je niet alleen de een selectie van impactvolle liedjes, maar ook commentaar van tambú-zanger Shon Colá en antropoloog René Rosalia.
Voor velen een verrassing: er zijn verschillende belangrijke artiesten uit de Curaçaose muziekgeschiedenis – zoals Rudy Plaate en tumba-koning Boy Dap – die ook aan tambú deden. “Om relevant te zijn onder het volk, moest je als muzikant naar plekken waar de tambú was. Dat was vroeger in bepaalde straten van Punda.”
“Ik hoop zelf ook dat mensen volop kunnen genieten als ze naar de podcast luisteren. Dat ze trots zijn op onze cultuur en geschiedenis”, zegt De Wind. “En ik hoop vooral dat dit bijdraagt aan het versterken van onze identiteit. Dat mensen zelfbewuster beslissingen nemen, omdat ze weten wie ze zijn en horen hoe veerkrachtig onze voorouders zijn geweest. Jij mag er ook zijn.”
| Bekijk de trailer van deze podcast op onze YouTube-kanaal |
“Ik krijg heel veel reacties”, zegt hij. “Van mensen die ook in het buitenland zitten of van mensen die op Curaçao zijn maar niet naar buiten kunnen om te feesten. Dat ze trots zijn, de gezelligheid voelen, dat ze herinneringen ophalen en nieuwe dingen leren.”
Over Selwyn de Wind
Selwyn de Wind heeft in de afgelopen jaren al meerdere documentaires gemaakt, onder andere ‘Atardi’ over de Curaçaose muzieklegende Rudy Plaate. Het werd begin dit jaar uitgezonden op NPO 2.
Ook heeft hij samen met antropoloog Angela Roe ‘De schaduw van kleur’ gemaakt, een indringende documentaire over hoe er op Curaçao wordt gedacht over huidskleur.
Nog een documentaire op komst over tambú
De Wind zegt zelf verheugd te zijn met een andere documentaire die op komst is. “Tijdens het maken van de podcast, ben ik erachter gekomen dat Cherston Seferina en Najhilah van Dinter nu bezig zijn met een tv-documentaire over tambú. Hier kijk ik echt naar uit!”
Selwyn de Wind. Foto: Tamira Koeiman
