| Naeem Juliana (28) vertrok op zijn zeventiende van Sint-Maarten naar Nederland om daar te gaan studeren. Inmiddels is hij arts en psychiater in opleiding. Op Caribisch Netwerk lees je zijn ervaringen als Antilliaanse young professional in Nederland. |
Zwarte politieagenten doden net zo vaak zwarte Amerikanen als blanke politieagenten dat doen. Het Amerikaanse politieapparaat als geheel doodt wel disproportioneel veel zwarte Amerikanen. Zo schreef Pacific Standard vorige week in een samenvatting van onderzoek naar alle gevallen van dodelijk geweld door de Amerikaanse politie in 2014 en 2015. De raciale discrepantie in dodelijk politiegeweld wordt waarschijnlijk veroorzaakt door institutionele factoren, en niet door de persoonlijke vooroordelen van individuele agenten.
‘Waarom verdraag ik het black on black politiegeweld minder goed?’
Na het lezen van deze onderzoeksbevindingen verschijnt er onwillekeurig een haarscherp beeld op mijn netvlies van twee worstelende zwarte mannen in Nederland. De een, Jerry Afriyie, is in paniek en schreeuwt dat hij niet kan ademen. De ander heeft politie op zijn rug staan en houdt Afriyie met hulp van drie blanke collega’s tegen de grond gedrukt. Het is 2014 en deze aanhouding vindt plaats tijdens de intocht van Sinterklaas in Gouda, waar Afriyie demonstreert tegen zwarte piet.
Toen ik de beelden voor het eerst zag stak het optreden van de zwarte agent me. Waarom was uitgerekend hij degene die het initiatief nam bij dit forse politieoptreden. Op eerdere filmpjes werden aanhoudingen van anti-zwarte piet activisten door blanke agenten verricht. Die politieoptredens waren niet minder hardhandig, maar toch maakten ze me minder oncomfortabel. Dat roept nu vragen bij me op; waarom verdraag ik het black on black politiegeweld minder goed?
‘Waarschijnlijk projecteer ik een intern conflict op de zwarte agent in Gouda’
Een verklaring die bij me opkomt is de gevoelige geschiedenis van zwarte mensen die meedoen aan de onderdrukking van de eigen groep. In alle landen met een koloniale geschiedenis zijn hier talrijke voorbeelden van, en ons Koninkrijk is niet anders. Op Curaçao was er bijvoorbeeld ‘Het gewapende Korps van de Vrije Negers’, dat tijdens de slavernij namens het blanke gezag weggelopen slaven opspoorde.
Maar welke betekenis heeft deze geschiedenis voor mijn leven in de eenentwintigste eeuw. Waarom heb ik er moeite mee wanneer het ‘één van ons’ is die namens het geweldsmonopolie optreedt tegen leden van de eigen groep. Ik vind het moeilijk om toe te geven, maar waarschijnlijk projecteer ik een intern conflict op de zwarte agent in Gouda.
Net als hij heb ik gekozen voor een normerend beroep; ik werk als arts in de psychiatrie. In die functie bezit ik niet zelf het geweldsmonopolie, maar ik kan de politie wel vragen dit monopolie namens mij uit te oefenen. Bijvoorbeeld wanneer ik inschat dat iemand voor diens eigen veiligheid of de veiligheid van anderen gedwongen dient te worden opgenomen.
‘Kun je van binnenuit de status quo veranderen of word je onderdeel van het institutionele probleem?’
Psychiatrische ziekten discrimineren niet. In alle lagen van de bevolking en bij mensen van alle kleuren zijn ze goed vertegenwoordigd. Maar dat wil niet zeggen dat de samenleving op iedereen hetzelfde reageert. In 2012 berichtte het AD nog: ‘Allochtone verdachten met een psychiatrische stoornis worden tot wel vier keer vaker gedwongen opgenomen dan vergelijkbare autochtone verdachten van een misdrijf.
Bij de allochtone verdachten gaat het vooral om Marokkanen, Surinamers en Antillianen. Wat zouden de Amerikaanse politie onderzoekers vinden als ze hun methodologie zouden toepassen op de Nederlandse psychiatrie? Racistische blanke psychiaters die graag allochtonen opsluiten? Dat betwijfel ik. Eerder vermoed ik dat ze net als bij hun eerdere bevindingen zullen stuiten op een institutioneel probleem.
En daarmee kom ik weer uit bij mijn innerlijk conflict: Wat is het effect van minderheden uit gemarginaliseerde groepen die gaan dienen in instituties die mede de status quo in stand houden. Kunnen ze van binnenuit de status quo helpen verzachten voor gemarginaliseerde groepen die erbuiten vallen? Of worden ze, zoals de Amerikaanse politie studie suggereert, onderdeel van institutionele problemen.
