ORANJESTAD – “Als je niet met iemand kan opschieten zou je het dan erg vinden als die wegging?” zegt R. Merkman, Eilandsraadlid van Sint Eustatius. De hele Eilandsraad, zowel coalitie als oppositie die onderling toch veel twisten, is het er over eens dat ze blij zijn dat minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ronald Plasterk vertrekt.
Bij een beslissend referendum in 2005 stemden op Statia 77% van de kiezers vóór de optie om bij de Nederlandse Antillen te blijven horen. Slechts 21% stemde toen voor nauwere banden met Nederland.
Toen de andere eilanden besloten elkaar los te laten, werd Statia tegen heug en meug een bijzondere gemeente van Nederland, samen met Bonaire en Saba.
Nu, bijna zeven jaar na het opheffen van de Nederlandse Antillen op 10-10-10, toen ook de ‘nieuwe status’ van het eiland officieel inging, lopen de spanningen tussen Den Haag en de overheid van Statia hoog op.
Vooruitgang na 10-10-10?
“We hebben de gezondheidszorg en de scholing op het eiland enorm verbeterd”, zegt Plasterk op de persconferentie na zijn afscheidsvergadering met de eilandsraad.
“We hebben nog niet het niveau van de diensten die ons in diverse rapporten van de Nederlandse regering is beloofd of aanbevolen. Er is geen verbetering, met name niet waar het sociale diensten zoals lonen en pensioenen betreft. Ik heb al deze punten weer naar voren gebracht tijdens onze vergadering vandaag, maar zoals altijd luisterde minister Plasterk niet”, zei Sneek na de raadsvergadering met Plasterk.
Autonoom Statia
De meerderheid van de Eilandsraad, inclusief het Bestuurscollege, ziet graag dat Sint Eustatius een meer autonome weg kiest. “De PLP vind het ongrondwettelijk dat een gouverneur, aangesteld door Nederland, meer macht heeft dan onze Eilandsraad, het hoogste regerende lichaam, aangesteld is door onze eigen mensen”, zegt gedeputeerde Charles Woodley.
Gedeputeerde Derrick Simons citeert ook de Verenigde Naties, die Sint Eustatius het recht op een “volledig zelfbestuur” geeft.
De Democratische Partij vindt niet dat Statia klaar is voor meer autonomie. In een rapport dat de DP publiceerde staat dat het eiland ongeveer 60 miljoen per jaar kost, en er maar 20 miljoen ontvangen wordt aan belasting. “We moeten beter communiceren en binnen de regels van onze overeenkomst met Nederland werken. We kunnen Statia nog niet financieel onderhouden als autonoom land”, zegt ex-gedeputeerde en DP fractievoorzitter Koos Sneek.
Op de vraag naar het verwijderen van de ‘hogere macht’ die over Statia regeert antwoordt Plasterk: “Ik erken volledig dat het volk van Statia van mening kan zijn dat te zijner tijd de positie van hun eiland dient te veranderen. Ik ben er niet zeker van of dat een goed idee is. Maar nu werken we binnen de grondwet en onze positie, en dat moeten we op een constructieve manier doen.”
Hoop op verandering met een nieuwe minister
Sneek : “Ik hoop dat we met de nieuwe regering een minister krijgen met meer affiniteit met de eilanden.”
Simmons: “We hebben een minister nodig die met een open houding naar Statia komt, en die in staat is om kwesties en oplossingen vanuit verschillende oogpunten te bekijken.”
