Rechter Angela (links), griffier Jandroep, officier van Justitie Jaap Zondervan (midden), advocaat Patrick van der Biezen en advocaat Chris Lejuez (rechts) – foto: Jackeliene Geeve
ORANJESTAD – “Kijkt u alstublieft naar de zweren in mijn mond en de schimmel op mijn armen.” Een vrouwelijke gedetineerde van de vrouwenafdeling van Korrektie Instituut Aruba (KIA) probeert medelijden op te wekken bij rechter Angela. Na alle schrijnende verhalen die Angela moest aanhoren in de rechtbank besloot zij vandaag zelf een kijkje te nemen in de ‘vrouwenkooi’.
Als de rechter binnenkomt, begint een gedetineerde spontaan te huilen. Naast verdrietig lijkt zij ook opgelucht te zijn. Eindelijk komt iemand naar hun leefsituatie kijken. Drie van de vijf gevangenen dragen een blauw mondkapje. “Dat is tegen de ondraaglijke stank waar de vrouwen verplicht dag en nacht in zitten”, legt één van de vrouwen uit. De doordringende stank blijkt afkomstig te zijn uit de beerput midden op de luchtplaats.
Kooi
De vrouwenkooi, zoals de afdeling door de vrouwen zelf wordt genoemd, was eigenlijk bedoeld als tijdelijke crisisopvang. Nadat mannelijke gevangenen de strafafdeling in mei vorig jaar hebben gesloopt en in brand gestoken ontstond er ernstig ruimtegebrek in KIA. Omdat de strafafdeling sinds die dag niet meer bruikbaar is, wonen de gestrafte mannen sindsdien op de oorspronkelijke vrouwenvleugel. De vrouwen, die niets met de vernielingen en brand te maken hadden, werden in deze kamer geplaatst. Waar de schimmel op de muren staat en de stank je in het gezicht slaat.
In de kooi staan drie keer drie bedden tegen de muur opgestapeld. Degenen die bovenin slapen moeten goed kunnen klimmen want er is geen trap aanwezig. De badkamer telt één toiletje en een douche. Er is één wasbak waarvan alle vrouwen gebruik moeten maken. Tussen verdachten en veroordeelden wordt geen onderscheid gemaakt. Iedereen slaapt en leeft in één ruimte met een oppervlakte van rond de 45 vierkante meter.
De schimmel staat op de muren. Dat komt omdat het dak lekt en er met de kleinste regenbui al water via de muren naar binnen sijpelt. Dit kan voor gevaarlijke situaties zorgen, beaamt een gevangenismedewerker terwijl hij naar de elektriciteitsdraden op de vloer wijst. Op de vraag of er een brandblusser aanwezig is voor het geval het fout gaat moet hij ontkennend antwoorden.
Levensgevaarlijk
Lejuez is advocaat van verdachte Linda Brete. Haar proces staat gepland in april. Recent vroeg haar advocaat aan rechter Angela om haar voorlopige hechtenis te schorsen omdat de gezondheidssituatie volgens hem levensgevaarlijk is. “Mijn cliënt kwam hier gezond binnen en functioneert nu niet meer zonder medicatie. De situatie in de gevangenis is onmenselijk.” Daarop besloot Angela zelf een kijkje te nemen. Aanstaande vrijdag beslist zij of de situatie daadwerkelijk zo ondraaglijk is dat Brete haar proces thuis mag afwachten.
Als het aan officier van Justitie Jaap Zondervan ligt, blijft Brete gewoon waar ze is. “Als de omstandigheden voor haar bedreigend zijn, dan zijn ze voor alle gevangenen bedreigend. Moeten we dan iedereen vrijlaten?”
KIA-directeur Trudy Hassell erkent de onveilige situatie in de gevangenis. “Maar we gaan voor verbetering zorgen”, belooft zij. Op de plek waar momenteel onder curatele gestelde verslaafden zijn geplaatst, wil de directrice een nieuwe vrouwenafdeling bouwen. “Hier krijgt iedereen een eigen wc en douche.” Zij laat de rechter met trots de bouwplaats zien waar constructiemedewerkers hard aan de slag zijn. “Over twee weken is het af”, verzekert zij. “Ok, dan kom ik over twee weken weer een kijkje nemen”, besluit rechter Angela.
Door Jackeliene Geeve