Marisol Lopez-Tromp, voorzitter van de Bijzondere Commissie Ombudsman | Foto: Jackeliene Geeve
ORANJESTAD – Het staat nu op de kop af tien jaar op de politieke agenda, zonder resultaat. In 2015 moet het dan toch echt gaan gebeuren: de installatie van een Nationale Ombudsman op Aruba.
Aruba is het enige land in het Koninkrijk der Nederlanden dat geen eigen ombudsman heeft en dat is een gemis. De landen die deelnamen aan het Interparlementair Overleg (Ipko), spraken af dat Aruba alles op alles gaat zetten om dit jaar nog een ombudsman te installeren.
“Dat de komst van een ombudsman is afgesproken tijdens het Ipko legt een druk op de zaak”, zegt Marisol Lopez-Tromp, voorzitter van de Staten en ook van de Bijzonder Commissie Ombudsman. “Maar de belangrijkste druk is natuurlijk afkomstig vanuit de samenleving.”
Grote behoefte
Dat er behoefte is aan een onafhankelijk persoon die klachten van burgers aanhoort en daar ook daadwerkelijk iets mee moet doen, is voor de commissievoorzitter overduidelijk. “Als politici zijn wij een kwart tot een halve dag kwijt aan het aanhoren van klachten van burgers. Dit gaat telefonisch, per mail, maar ook persoonlijk wanneer we boodschappen doen in de supermarkt. Het eiland is klein. Je komt iedereen tegen. Politici hebben in de loop der jaren de rol van ombudsman op zich genomen.”
Schreeuwen
Bij gebrek aan een onafhankelijk orgaan gebruiken de Arubanen nu de media om klachten te uiten. “Als mensen het ergens niet mee eens zijn en vervolgens het idee krijgen dat zij niet gehoord worden, schreeuwen zij het uit op de radio, televisie, in de krant of op Facebook.”
Het wetsvoorstel voor de installatie van een Arubaanse Ombudsman is momenteel in de maak. De manier van werken wordt vergelijkbaar met die van de ombudsman in Nederland en Curaçao. Het begint bij een schriftelijke klacht van de burger. De ombudsman neemt dan contact op met de betreffende dienst of ambtenaar en gaat vervolgens weer in gesprek met de klager. Het oordeel van de ombudsman wordt vervolgens aan de Staten voorgelegd.
Minister op het matje roepen
Een goed functionerende ombudsman leidt tot een beter functionerende overheid. Daar zijn alle Statenleden het volgens de voorzitter unaniem over eens. “De Staten kunnen via de ombudsman problemen in de samenleving signaleren en de verantwoordelijke minister op het matje roepen”, legt Tromp uit. “Vergeet niet dat de overheid er immers is voor de burger, en niet andersom.”
Als voorbeeld noemt ze burgers die klagen over lange wachttijden voor het ophalen van bepaalde documenten. “Dan kun je je afvragen of het normaal is dat mensen zolang op hun papiertje moeten wachten. “Maar”, waarschuwt ze. “Een ombudsman stelt niets voor wanneer er geen follow up is door de Staten. Daarom is het belangrijk om periodiek met elkaar te evalueren waarover er klachten binnen komen zodat de knelpunten in een samenleving boven water komen.”
Druk zetten
Wat de installatie van een Ombudsman op Aruba nog kan tegenhouden, zelfs wanneer de Staten het wetsvoorstel unaniem aannemen, is de regering. Die heeft het recht het voorstel niet te ondertekenen. De commissievoorzitter gaat daar niet van uit: “In geen enkel land zit een minister op een ombudsman te wachten. Het vergroot immers de kans op kritiek. Maar je kan er ook niet tegen zijn. Zeker niet publiekelijk”, legt Tromp uit.
De komende maanden zal men het in de Staten eens moeten worden over het budget voor een Ombudsman en over de bevoegdheden die bij de functie horen. Dan kan begonnen worden met de zoektocht naar de juiste man of vrouw die de functie kan vervullen.
Door Jackeliene Geeve