v.l.n.r. Zaandam, Plasterk, Winklaar en Johnson bij persconferentie CN week – foto: Jamila Baaziz
DEN HAAG – Op Bonaire, Statia en Saba gaat iedereen op korte termijn resultaat merken van de besprekingen die deze week plaatsvonden tijdens de Caribisch Nederland-week in Den Haag.
Voor het eerst hebben de halfjaarlijkse besprekingen tot meerdere praktische resultaten geleid. Tegelijkertijd blijven er ook pijnpunten onopgelost, zoals de discussie over een ‘acceptabel voorzieningenniveau’.
De delegaties van de drie eilanden gaan naar huis met een overwegend optimistisch gevoel over de eerste aanzet voor de meerjarenplannen die de regering heeft opgesteld. Gedeputeerde Reginald Zaandam (Statia): “We hadden vooraf lage verwachtingen, maar we zijn blij te zien dat in Nederland hard gewerkt is. Minister Plasterk heeft bovendien de garantie gegeven dat de financiering van de meerjarenplannen die we gaan vastleggen gegarandeerd is.”
In de meerjarenplannen krijgen drie thema’s de meeste aandacht: de economische ontwikkeling van de eilanden, armoedebestrijding en kinderrechten. “Zonder economische ontwikkeling kun je geen armoede bestrijden”, verklaart gedeputeerde Edsel Winklaar (Bonaire). En als je de situatie in gezinnen verbetert, kunnen ook de kinderrechten tot hun recht komen.”
Gedeputeerde Chris Johnson (Saba) is iets voorzichtiger als hij zegt: “Ik hoop dat deze plannen ook een politiek document kunnen worden en dat het echt een akkoord is tussen Nederland en de drie openbare lichamen, waarin staat hoe we de toekomst over 5 en 10 jaar zien.”
Armoede
Johnson blijft zich ernstige zorgen maken over de wetenschap dat sommige mensen op Saba ‘hun elektriciteitsrekening niet eens kunnen betalen’ omdat ze ver beneden de armoedegrens leven. Hij heeft daarom (voor de tweede keer) formeel een verzoek gedaan tot verhoging van het minimumloon bij staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken. “Die armoede is onacceptabel. De hoogte van de AOV, onderstand en het minimumloon moet echt aangepakt worden.”
Plasterk is nog altijd terughoudend in zijn uitspraken over de mogelijkheden voor de aanpak van de armoede, waar al sinds 10-10-’10 over gediscussieerd wordt: “Dit kan niet in één keer opgelost worden, maar moet stapsgewijs verbeteren. We gaan onderzoeken wat er mogelijk is.”
Carlyle Tearr over bestuurskantoor en andere resultaten (bijdrage: Jamila Baaziz)
Afvalverwerking
Maar er zijn ook hele praktische resultaten. Statianen en Sabanen krijgen nog in 2014 kliko’s (afvalcontainers) en nieuwe afvalscheidingsmogelijkheden. Door een investering van 1,3 miljoen euro voor elk eiland van het ministerie van Infrastructuur en Milieu komt er meer recycling en zijn de huidige afvalproblemen straks waarschijnlijk verleden tijd. De eilanden krijgen ook de benodigde apparatuur en vuilniswagens die nodig zijn.
Engels
Voor Statiaanse kinderen gaat het onderwijs ingrijpend veranderen, want er is besloten om het Engels definitief in te voeren als instructietaal op het eiland. Dit is afgesproken met staatssecretaris Sander Dekker. Het beleid wordt aangepast zodat kinderen les kunnen krijgen in hun moedertaal en niet langer in het Nederlands, zoals nu het geval is.
Nieuw bestuurskantoor
Statia heeft bovendien een akkoord getekend met het ministerie van Binnenlandse Zaken voor de komst van een nieuw Administration Building, een bestuurskantoor voor alle ambtenaren op het eiland. Zij zitten nu nog op ongeveer 20 locaties verspreid. Tearr: “Dit is een mijlpaal. Ik ben heel blij dat we dit geregeld hebben.”
Ook voor Bonaire gaat gekeken worden naar mogelijkheden voor een nieuw bestuursgebouw. Eventuele besparingen die dit gaat opleveren, mag het eiland dan gaan steken in het oplossen van sociaaleconomische problemen.
Evaluatie
Alle aanwezigen zijn tevreden met de gemaakte afspraken over de evaluatie van de nieuwe staatkundige verhoudingen die in 2015 plaatsvindt. Er komt een onafhankelijke commissie die de evaluatie gaat uitvoeren. Drie punten staan daarbij centraal: de werking van de wetgeving, de gevolgen van de nieuwe structuur voor de eilandbewoners en de werking van de nieuwe structuur.
Na afloop van de evaluatie komt er bovendien een actieplan, waarin de zaken staan die verder geregeld moeten worden. Daarmee moet voorkomen worden dat het evaluatierapport in een bureaulade belandt als het op 10 oktober 2015 klaar is.
Geld
De besteding van overheidsgeld voor Caribisch Nederland is nog altijd een onderwerp waar de meningen over verschillen. Plasterk herhaalt dat het geld dat Nederland uitgeeft een verantwoordelijkheid is van alle ministeries. Maar daarmee neemt Johnson geen genoegen: “Alles wat over ons gaat en voor ons bestemd is, zou met ons besproken moeten worden”, zegt hij.
“Onze uitgaven worden grondig gecontroleerd door het College financieel toezicht”, valt Zaandam hem bij. “Dus wij geven ons geld zeker goed uit.” Voor Johnson zijn er bijvoorbeeld nog steeds te veel onderzoeken naar zaken die geen hoge prioriteit hebben op de eilanden zelf.
Tot slot gaat de regering snel onderzoeken of de hoogte van de Vrije Uitkering die de drie eilanden krijgen om eilandsuitgaven te dekken nog wel hoog genoeg is en voldoende rekening houdt met de regels en verbeteringen die zijn doorgevoerd en wensen die de eilanden hebben.
Door Jamila Baaziz