Geïnteresseerden krijgen de kans om vragen te stellen aan de constitutionele commissie – foto: Anneke Polak
ORANJESTAD – Is de huidige status van Sint Eustatius als bijzondere gemeente van Nederland eigenlijk wel legaal? Dat wil een oudere vrouw weten van de constitutionele commissie, die een informatieavond heeft georganiseerd over de staatkundige positie van het eiland.
“Er is in 2005 een referendum gehouden en de meerderheid wilde de Nederlandse Antillen behouden. De andere eilanden kozen niet voor deze optie, maar de bevolking is daarna nooit meer geraadpleegd. De status is alsnog door de politiek gekozen, zonder de bevolking te vragen wat ze wilden”, aldus de vrouw.
Zeker vijftig bewoners kwamen naar de informatiesessie en vulden de zaal, waarbij ook gezaghebber Gerald Berkel, gedeputeerde Carlyle Tearr en verschillende eilandsraadsleden aanwezig zijn. “Het is niet aan mij om te beslissen wat er met Statia moet gebeuren”, reageert Tearr op de vraag welke staatkundige positie hij het liefst zou zien voor Sint Eustatius. Het publiek geeft hem applaus.
89 procent is ontevreden
Oud-gedeputeerde Koos Sneek zit in de zaal en stelt dat de bevolking goed voorgelicht moet worden voordat een referendum gehouden wordt. Het publiek roept dat hij moet gaan zitten, nadat hij ruim tien minuten aan het woord is. “Ik heb niet de kans gekregen mij te uiten in een radioprogramma”, verweert Sneek zich. Afgelopen week werd een poll gehouden op de Statiaanse radio waarbij de vraag werd gesteld of de bevolking tevreden is over de huidige staatkundige structuur. Van de 185 deelnemers was 89 procent ontevreden.
Om de belangen van de bevolking te behartigen, moet er een referendum gehouden worden vóór de evaluatie van de staatkundige structuur in 2015, concludeert de commissie. Afgelopen maanden heeft de commissie met verschillende stakeholders van de samenleving gesproken. Met de besturen van de kerken, non-gouvernementele organisaties (ngo’s), eindexamenklassen vmbo en havo van de middelbare school en met politieke partijen.
De constitutionele commissie laat weten dat uit de gesprekken die zij hadden met de verschillende kerkbesturen blijkt dat zij bang zijn dat Sint Eustatius haar identiteit zal verliezen. Ook willen de kerken meer autonomie voor het eiland, net als de politieke partijen. Zij stellen dat de huidige status een negatief effect heeft gehad op de economie.
De ngo’s willen dat de BES-eilanden beter vertegenwoordigd worden in Den Haag en stellen dat het organiseren van een BES-week, twee keer per jaar, onvoldoende is. Ook eisen zij meer aandacht voor het onderwijssysteem. De eindexamenklassen noemen het niet goed dat het onderwijs van Sint Eustatius ineens op het niveau van Nederland moet zijn.
Kijken naar regio
Een van de panelleden is Carlyle Corbin, internationaal adviseur omtrent bestuur, tevens oud-minister van Buitenlandse Zaken van de Maagdeneilanden. Hij laat de aanwezigen nadenken over de positie van Sint Eustatius in de regio. “Kijk wat ze ons hebben aangedaan”, zegt Corbin terwijl hij een kleurrijke kaart laat zien waarbij alle eilanden een aparte kleur hebben gekregen, gebaseerd op de voormalige kolonisators. Volgens Corbin moet het eiland niet alleen naar de Benedenwinden kijken voor economische samenwerking, maar meer naar de eilanden in de regio.
Tijdens de informatiesessie staat tot het einde van de avond een rij voor de microfoon. De vragen komen overeen, de antwoorden blijven vooralsnog uit. Duidelijk is wel dat alle aanwezigen overtuigd zijn van het nut van een referendum.
Door Anneke Polak